Suriye’de son iki haftada yaşanan gelişmeler, Türkiye açısından önemli bir durumu gözler önüne serdi. Bu durum, “tarihin doğru tarafında durma kararlılığı, sabır ve güçlü irade” ile doğrudan ilişkilidir. Küresel dengelerin de mevcut şartlarla örtüştüğü bir gerçeklik var. Rusya, Batı ile olan çatışması ve Ukrayna savaşındaki hataları neticesinde, Esad’a destek verme önceliğini geri planda tutmak zorunda kaldı. İran ise, İsrail ile girdiği sıcak çatışmanın maliyetiyle birlikte, Hizbullah’tan Haşdi Şabi’ye kadar geniş bir paramiliter unsurlar ağıyla ciddi zorluklarla karşılaştı. ABD ise, Ortadoğu politikalarını düzenlerken Asya Pasifik’e yönelmeyi hedeflediklerini açıkça belirtiyor. Bu süreçte, İsrail’in güvenliği ve Suriyeli Kürtlerin (YPG değil) hangi ülkeye devredileceği üzerine yoğun tartışmalar başladı.
Buna karşın…
Türk devlet aklı, Suriye sahasını dikkatlice analiz etti.
Rejim ordusunun moral ve direncinin oldukça düşük olduğunu belirledi. Uzman bir ekip, en üst düzey yetkililerle birlikte Suriye’deki durumu yerinde inceledi ve raporladı. Suriye muhalefetinin, uluslararası topluma aykırı olmayan bir stratejiyle hızlı sonuçlar elde edebileceğini öngördü. Tel Rıfat ve Münbiç gibi kritik noktaların YPG terör unsurlarından arındırılması için planlamalar tamamlandı. MİT, Suriye Milli Ordusu ve yerel aşiretleri etkili bir şekilde organize ederken, TSK da gerekli destekleri sağladı.
***
İleriye bakma zamanı… Mevcut durum, tarihsel dersler barındırıyor. Bu dersler, etnik unsurlar, din faktörü, mezhepçilik ve devlet yönetimine dair ciddi uyarılar taşıyor… Örneğin Bosna-Hersek… Yugoslavya’nın parçalanması sürecinde, en ağır bedeli Bosnalı Müslümanlar ödedi. Dayton Antlaşması ile geride bıraktığı sorunlar, Bosna’da bir saatli bombanın patlama süresini uzatmış duruma geldi. Günümüzde Bosna-Hersek, iki ana birimden (Bosna-Hersek Federasyonu ve Sırp Cumhuriyeti) ve bir özerk bölgeden oluşuyor. Devletin başında bir Başkanlık Konseyi var. Konsey üyeleri, her dört yılda bir Boşnak, Sırp ve Hırvatlar tarafından seçiliyor. Ancak bu durum, hükümetin sürekli sorun yaşamasına ve ayrılıkçı Sırp nüfusunun sorunlarına yol açıyor. Irak ise, 1. ve 2. Körfez savaşlarının ardından (1990 ve 2003) bir türlü istikrar sağlayamadı. Saddam’ın infazı, ülkedeki kurumların dağılmasına neden oldu. ABD, bu hatanın yanlışlığını sonradan kabul etti. Ancak Irak, kaosa sürüklendi ve birçok terör örgütünün yelpazesine dönüştü. 2003’ten bu yana, ülkede etnik ve mezhepsel dengeler ile yönetim kurulu denemeleri gerçekleştirildi. Cumhurbaşkanlığı, Kürtlere; başbakanlık, Şiilere; meclis başkanlığı ise Sünnilere verildi. Bu değişiklikler, Irak’a huzur getiremedi.
