Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nin Moleküler Entomoloji Laboratuvarı tarafından gerçekleştirilen bir araştırmada, zararlı böceklerle mücadele amacıyla örümcek zehri ve çift sarmallı RNA temelli prototip tarım ilaçları geliştirildi.
Trabzon’da düzenlenen bir kongrede yer alan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Umut Toprak, yöneticisi olduğu Moleküler Entomoloji Laboratuvarı’nda biyolojik yöntemlerle yeni iki ürün üzerinde çalıştıklarını ifade etti.
Toprak, zararlılarla mücadelede çevre dostu ve etkili yaklaşımlara duyulan ihtiyacı belirtirken, “Örümceklerden elde ettiğimiz ve ‘venom’ adını verdiğimiz zehirler, zararlı böceklerle mücadelede kullanılabiliyor” dedi.
2019 yılında bu yöntemin ABD’de ruhsatlandırıldığına da değinen Toprak, “Bu durum bizim için önemli; çünkü daha keşfedilmeyi bekleyen birçok venom bulunmakta. Ülkemiz, zengin bir örümcek faunasına sahip. Laboratuvarımızda yeni venomlar keşfetmeye devam ediyoruz. Bu venomlardan birinin insektisit yani böcek öldürücü olarak prototipini geliştirmiş durumdayız. Bu uygulamanın avantajı, yalnızca hedef zararlı böceklerle etkileşimde bulunması, diğer organizmalar üzerinde ise olumsuz bir etkisinin olmamasıdır” şeklinde konuştu.
Doğanın döngüsü üzerinden yürüttükleri araştırmalara dikkat çeken Toprak, “Böceklerin doğadaki yaşam döngülerinde doğal düşmanlarını inceliyoruz. Böcekler, bitkiler üzerinde beslenirken, doğada bu böcekleri avlayan doğal düşmanları bulunuyor. Bu ilişkileri anlayarak, hangi mekanizmaların bu düşmanların böcekleri öldürdüğünü araştırıyoruz. Örümceklerin salgıladığı zehirlerin bu süreçte önemli bir rol oynadığını tespit ettik” ifadelerini kullandı.
5 yıl süren araştırma ve uygulama süreçleri sonucunda geliştirdikleri ürünlerin kullanıma girebilmesi için bazı test aşamalarından geçmesi gerektiğini belirten Toprak, şu an sağlam bir test sürecinden geçtiklerini açıkladı.
Laboratuvar ortamında geliştirilen diğer bir ürün ise çift sarmallı RNA olarak kaydedildi. Toprak, “RNA interferans” adı verilen bu stratejinin ABD’de Aralık 2023’te ruhsat aldığını belirtti.
Laboratuvarlarında zararlı böceklere çift sarmallı RNA’ları uyguladıklarını aktaran Toprak, bu işlemin ciddi bir AR-GE süreci gerektirdiğine vurgu yaptı. Sadece zararlı böceklerde bulunan fizyolojik mekanizmaları hedef aldıklarını söyleyen Toprak, “Kendi ürettiğimiz çift sarmallı RNA’lar, zararlı böceklerin mRNA yapısıyla etkileşime girerek, önemli bir mekanizmanı bozmakta ve böceğin fizyolojik işlevlerini olumsuz yönde etkilemektedir” dedi.
İki ürünün de ülkenin önemli zararlılarından biri olan patates böceğine karşı test edilmekte olduğunu belirten Toprak, gerekli izinlerin alınması durumunda bu ürünlerin gelecekte kullanıma sunulabileceğini sözlerine ekledi.
