ŞANLIURFA’da, insanlık tarihinin akışını değiştiren ve 12 bin yıllık geçmişiyle ‘tarihin sıfır noktası’ olarak bilinen Göbeklitepe’den yaklaşık 1000 yıl daha eski olduğu düşünülen Çakmaktepe’deki kalıntılar, gün yüzüne çıkarılmaya devam ediyor.
2018 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilen Göbeklitepe’nin de yer aldığı ‘Taş Tepeler’ projesi çerçevesinde, Şanlıurfa’da gerçekleştirilen kazılarda, Çakmaktepe’deki tarihin derinliklerinden gelen buluntular tespit edildi. Arkeolojik kazılar, heyecan verici sonuçlarla dolu ve ortaya çıkarılan kalıntıların, kış koşullarından zarar görmemesi amacıyla naylon brandalarla korunuyor. Kazı çalışmalarını yürüten Doç. Dr. Fatma Şahin, 2021 yılında Çakmaktepe’deki kazılara başladıklarını belirtti. Ayrıca, 2012’den beri bölgedeki yüzey araştırmalarının sürdüğünü ifade etti. Doç. Dr. Şahin, pandemi döneminin araştırma sürecine katkı sağladığını ve Harran Ovası’nın batısında daha önce bilinmeyen birçok yerleşim alanı tespit ettiklerini aktardı.
Bu yerleşimlerin çoğunun çanak çömlek dönemi ile avcı-toplayıcı topluluklara ait olduğunu vurgulayan Şahin, Çakmaktepe’nin önemli bir yerleşim alanı olduğunu söyledi. “Çakmaktepe’nin, Göbeklitepe ve Karahantepe’nin atası olduğunu söyleyebiliriz” diyen Şahin, burada yaklaşık 16 metre çapında, ana kayaya oyulmuş büyük bir yapı keşfettiklerini kaydetti. Yapı içerisinde, dışarıda yakılıp içeri konulan yanmış hayvan başları bulundu. Bu hayvan başları arasında yabani sığır, koyun, keçi, atgiller ve ceylan gibi çeşitler yer alıyor. Şahin, henüz Karbon-14 testi yapılmadığını ancak yontma taş malzemelere dayanarak Çakmaktepe’deki yerleşimin milattan önce 10 binlere kadar uzandığını tahmin ettiklerini belirtti.
Çakmaktepe’de ‘konut’ olarak nitelendirilebilecek yapıların yanı sıra kamusal yapıların da tespit edildiğini ifade eden Doç. Dr. Şahin, “Göbeklitepe’deki yapılar tapınak olarak sınıflandırılıyor, biz burada ise ‘özel’ veya ‘kamusal yapı’ demekteyiz” dedi. Kazılarda, 16 metre çapında bir yapı bulduklarını söyleyen Şahin, bu yapının da, Göbeklitepe’de olduğu gibi terk edilirken gömüldüğünü belirtti. Dikili taşlar ve duvar taşlarının titizlikle bir kenara yerleştirilmiş olduğunu vurgulayan Şahin, bu durumun Göbeklitepe öncesi dönemde yapıların tamamen yok edilmeden bırakıldığını gösterdiğini aktardı.
Öte yandan, yürütülen kazı çalışmalarının ardından kalıntıların kış döneminde zarar görmemesi için naylon brandalarla kapatıldığı belirtildi.
Haber-Kamera: Ali Leylak – ŞANLIURFA – DHA
