Resmi Gazete’de yayınlanan bir karara göre, Gaziosmanpaşa 1. Sulh Ceza Hakimliği, incelediği bir davada yasa teklifinin Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle Yüksek Mahkemeye iptal başvurusunda bulundu.
Başvuruda şu ifadelere yer verildi: İlgili kanunun 1. maddesi, “bildirim ve izin şartına uyulmadan döviz, banknot, hisse senedi ve tahvillerin alım ve satımının yasak olduğu” belirtiliyor. Ayrıca yasanın 3. maddesi, bu düzenlemeye aykırı hareket edenlere yaptırım uygulanmasını öngörmektedir.
Başvurunun devamında, kanunun 3. maddesinin 2. fıkrasındaki düzenlemenin, somut olayların koşullarını değerlendirmeye olanak tanımadığı ifade edilerek, bu durumun mülkiyet hakkına aykırılık taşımakta olduğu vurgulandı.
Aynı zamanda AYM, 1567 sayılı kanunun 3. maddesinin 2. fıkrasındaki düzenlemeyi iptal etti. Bu düzenlemede, “İzinsiz olarak yurttan çıkarılan veya yurda sokulan kıymetler için uygulanacak idari para cezasının” belirlendiği ifade ediliyordu.
İptal hükmünün 9 ay sonra yürürlüğe girmesi kararlaştırıldı.
Kararın gerekçesi
AYM’nin kararında, kamu düzeni ve ekonomik istikrarın korunması adına belirli kıymetlerin izinsiz olarak ülkeye sokulması ya da ülkeden çıkarılmasının “devletin kontrolü altında tutulmasının” zorunlu bir faaliyet olduğu vurgulandı.
Devletin, bu tür malların serbest dolaşımını kısıtlayarak hem ekonomik güvenliğini hem de bireylerin refahını koruma yükümlülüğünü ifa etmeye çalıştığı belirtildi. Yasal düzenlemelerle “caydırıcılık sağlanmasının amaçlandığı” ifade edildi.
Hangi durumlarda ve kimlere ne kadar idari para cezası uygulanacağının, 1567 sayılı kanunda açık ve net bir şekilde düzenlendiği kaydedildi. Ancak, bu durumun “mülkiyet hakkına orantısız bir müdahale oluşturduğu” da dile getirildi.
İptali talep edilen düzenlemenin, kabahati işleyen kişi için standart bir idari para cezası uygulanmasını zorunlu hale getirdiğine dikkat çekilerek, bunun hakime takdir yetkisi tanımadığı belirtildi.
Kararda, “Kuralın kabahati işleyen kişinin kusur durumu, paranın kaynağı ve korunmak istenen meşru amacın ne ölçüde zarar gördüğü gibi unsurları incelemeye fırsat vermemesi, olayın koşullarına bağlı olarak müdahaleyi ölçülü hale getirecek farklı sonuçlara ulaşılmasını engellemektedir. Bu durum, bireylere aşırı bir yük yüklediği sonucuna varılmıştır. Anayasa Mahkemesi, yukarıda belirtilen gerekçelerle kuralın Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir.” ifadeleri yer aldı.
