“Alfa birey” olma isteği, çocuklar arasında akran zorbalığını artıran bir etken olarak dikkat çekiyor. Futurebright Group’un Türkiye genelinde gerçekleştirdiği araştırma, ilköğretim ve lise düzeyindeki öğrenciler arasında akran zorbalığının ciddi bir toplumsal sorun oluşturduğunu ortaya koyuyor.
Aralık 2024 – Ocak 2025 tarihleri arasında 12 ilde yapılan inceleme, ebeveynlerin yüzde 68’inin akran zorbalığını psikolojik şiddet olarak tanımladığını gösteriyor. Dalga geçme, dışlama, baskı kurma ve dış görünüşle ayrıştırma ise en fazla karşılaşılan zorbalık türleri arasında yer alıyor.
OKULLARDA ZORBALIK YAYGIN
Her dört ebeveynden biri, çocuğunun akran zorbalığına maruz kaldığını ifade ediyor. Bu tür vakaların yüzde 95’i okul ortamında meydana geliyor. Ortaokul çağındaki öğrenciler özellikle spor salonları ve soyunma odalarında zorbalığa uğrarken, yaş ilerledikçe bu durum sınıf içlerine de taşınıyor.
Araştırmaya göre, her dört çocuktan üçü bir biçimde zorbalık mağduru veya tanığı. Veriler şöyle:
– Yüzde 23’ü doğrudan zorbalık mağduru
– Yüzde 50’si zorbalığa tanıklık edenler
– Yüzde 1’i zorbalık uygulayan
– Yüzde 2’si hem mağdur hem uygulayıcı
– Yüzde 24’ü zorbalıkla hiç karşılaşmamış
Özellikle çocukların yarısının bu duruma tanıklık etmesi, davranışın normalleşmesine yol açıyor.
ZORBALIĞIN ARKASINDAKİ DİNAMİKLER
Akran zorbalığını tetikleyen başlıca sebepler arasında şu unsurlar bulunuyor:
– Ebeveynlik modellerindeki değişim
– Öğretmen-öğrenci ilişkilerindeki güç dengesizliği
– Öğretmenlerin yaşam koşullarındaki zorluklar
– Eğitim sistemindeki yapısal sorunlar
– Yargı sistemine olan güvensizlik
Uzmanlar, sosyal medya üzerinden çocuklar üzerinde oluşturulan “mükemmel çocuk” baskısının kimlik gelişimini olumsuz etkilediğini ve bu durumun iletişim sorunlarına ve saldırgan davranışlara yol açabileceğini belirtiyor.
ZORBALIK HER KESİMDEN GELEBİLİYOR
Toplumda yaygın olan “yalnızca sorunlu ailelerden gelen çocuklar zorbalık yapar” anlayışı, bu araştırmayla çürütülüyor. Uzmanlar, eğitimli ve sevgi dolu ailelerde yetişen çocukların da akranlarına zorbalık yapabileceğine dikkat çekiyor.
ÖĞRETMENLER OTORİTE KURMAKTA ZORLANIYOR
Pandemi ve teknolojik dönüşüm sonrası öğretmen-öğrenci ilişkisi önemli değişime uğradı. Eskiden mutlak otorite olarak görülen öğretmenler artık daha az ciddiye alınıyor. Ebeveynler, öğretmenler üzerinde daha fazla baskı kurma gayreti içinde. Düşük maaşlar, CİMER şikayetleri ve artan baskı, öğretmenlerin sınıfta otorite kurmasını zorlaştırıyor. Bir rehber öğretmen, öğrencilerin “Hocam kimler neler yapıp ceza almıyor. Ben mi ceza alacağım?” sözleriyle kurallara olan saygının azaldığını belirtiyor.
Ebeveynlerin yalnızca yüzde 6’sı,
