Drucker, “Akıllı yöneticiler, yetersiz oldukları alanlarda karar almaz veya eylemde bulunmazlar, delege ederler. Herkesin böyle alanları vardır; evrensel bir yönetici dehası diye bir şey yoktur.” şeklinde ifade eder. Yönetim teorisyenleri Henri Fayol ve Peter Drucker, planlama, örgütleme, yürütme/kadrolama, koordinasyon/liderlik ve kontrolü temel yönetim fonksiyonlarının ana bileşenleri olarak tanımlamışlardır. Bugün ise, “neler oluyor” sorusunun cevabı yapay zekâ gerçeğinde yer alıyor. Bu fonksiyonlar, artık insanlar tarafından değil, algoritmalar ve yapay zekâ sistemleri aracılığıyla şekillenmektedir. Yönetim Kurulu toplantılarında insan koltuklarının yerini hızla yapay zekâ sistemleri almaya başlamaktadır.
Gündem, yapay zekânın kurumsal yönetimi nasıl etkileyeceği üzerine yoğunlaşmıştır. Burada amaç, insan zekasının yerini almak değil, onu geliştirmektir. Yapay zeka, yöneticilerin daha üst düzey stratejik düşünme ve sorun çözme yeteneklerine odaklanmaları için zaman kazandırarak etkinliğin artırılmasını sağlamaktadır.
Fayol’un 1916’da tanımladığı planlama fonksiyonu, şirketlerin uzun vadeli stratejilerini belirleme sürecini açıklamaktadır. Günümüzde bu süreç, yapay zekânın büyük veri analizleri ile yeniden şekillenmektedir. McKinsey, Bain ve BCG gibi danışmanlık firmaları, yapay zekâyı mevcut yönetim modellerinde stratejik danışmanlar olarak kullanmayı önermektedir.
Örgütleme fonksiyonu, kaynak optimizasyonu ve iş bölümü ile ilgiliyken, yapay zeka bu alanda da devrim yaratmıştır. Örneğin, Amazon’un depolarında kullanılan 750.000 robot sayesinde lojistik süreçleri insanlardan %75 daha hızlı yönetilmektedir.
Fayol’un Yürütme ve Drucker’ın kadrolama fonksiyonları, liderlik ve motivasyon üzerine odaklanmaktadır. Burada önemli bir soru gündeme gelir; bir yapay zekâ ajanı, insanları nasıl motive edebilir? 2020 tarihli araştırmalar, ABD’li çalışanların %76’sının tükenmişlik sendromu yaşadığını ortaya koymuştur. Microsoft’un yapay zekâ tabanlı platformu Viva, bu sorunların çözümüne yönelik olarak çalışan stres seviyelerini analiz edip kişiye özel molalar önermektedir. Salesforce’un Einstein’ı ise satış ekiplerine zayıf müşteri ilişkilerini göstererek hedef odaklı geribildirimler sunmaktadır. Ancak, bu sistemler çalışanların duygusal zeka düzeylerini anlamada yetersiz kalabilmektedir. Bir algoritmanın, bir çalışanın ailevi sorunlarını kavrayamaması, yapay zekânın duygusal boyutta liderlik tanımını sorgulatmaktadır.
Koordinasyon, Fayol’un örgütsel bütünlük ilkesine göre kaynak ve ekiplerin hedefe yönelik senkronizasyonunu sağlamak anlamına gelir. Drucker’a göre liderlik, belirsizlik durumlarında stratejik karar alma becerisidir. Günümüzde yapay zeka, bu süreçleri gerçek zamanlı veri analizi ile desteklemektedir. Microsoft, toplantı önceliklerini otomatik belirleyen, çakışan görevleri algılayan ve kaynak dağılımını dinamik olarak optimize eden yapay zeka modülleri kullanmaktadır. 2023 yılında BCG danışmanları, simüle edilmiş bir projede kaliteyi %40’tan fazla artırmıştır. Kullanıcılar, Büyük Dil Modeli (LLM) tabanlı aramalarla karar verme problemlerini çözmede iki kat daha hızlı sonuç elde etmektedir.
Kontrol fonksiyonu, performans izleme ve düzeltici aksiyonları içerir. Yapay zeka, BMW fabrikalarındaki milisaniyelik hataları otomatik olarak düzeltmektedir. Ancak
