Batman Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ömer Faruk Ertuğrul ile Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Bilgisayar Teknolojileri Bölümü’nden Dr. Öğretim Üyesi Yasin Sönmez’in öncülüğünde, Sakarya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü’nden Doç. Dr. Emrah Aydemir, Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden Prof. Dr. Recep Tekin, Prof. Dr. Mustafa Kemal Çelen ve Dr. Mert Baran Alper’in katkılarıyla önemli bir yazılım projesi geliştirildi.
“Fibrozis ve nekroinflamasyon belirlenmesinde non-invazif yapay zeka destekli yeni bir yazılım geliştirilmesi projesi”, TÜBİTAK’tan yüzde 75 hibe desteği aldı.
Proje, Batman Teknokent’te yürütülmekte olup, hepatit hastalarında karaciğerde oluşan fibrozis seviyesini biyopsi olmadan, yalnızca kan tahlili ile analiz ederek ölçen bir yapay zeka destekli yazılımın geliştirilmesine odaklanmaktadır.
YÜZDE 90 BAŞARI ELDE EDİLDİ
Proje koordinatörlerinden Dr. Öğretim Üyesi Yasin Sönmez, Türkiye’de 4 milyon, dünya genelinde ise 400 milyon hepatit hastası bulunduğunu belirterek, bu hastaların ileride fibrozis gelişimi riski taşıdığını ifade etti.
Fibrozis seviyesinin artmasının karaciğerin fonksiyonlarını olumsuz etkileyerek organda hasara yol açabileceğini belirten Sönmez, yapay zeka destekli yazılım sayesinde hastanın fibrozis derecesinin tespitinin yapılabildiğini açıkladı.
Sönmez, belirtilerini şöyle aktardı: “Biyopsiyle karaciğerden belirli miktarda örnek alınması ve bu parçanın patolojik incelemesi sürecidir. Önceki uygulamalarda bu ölçüm için yurt dışına kan değerleri gönderiliyordu. Biz, yapay zeka yardımıyla kan tahlili üzerinden bu ölçümü gerçekleştiriyoruz. Bu yöntem, hastadan biyopsi almanın yanı sıra, hastaneye yatış gerektirmeden ve hastanın vücut bütünlüğünü bozmadan, yalnızca bir tüp kanla fibrozis seviyesini belirlememizi sağlıyor.”
Yazılımın yapay zeka desteği, hastaların takip edilmesi ve hastalık seyrinin incelenmesinde sağlık profesyonellerine önemli avantajlar sunacak. Bu sistem sayesinde hastaların tedavi süreçlerinde daha rahat, izlenebilir ve nicel verilere dayanan bir yapı oluşturulmuş durumda.
Sönmez, projeye yaklaşık bir yıl önce başladıklarını ve TÜBİTAK destekli projede tıp ve yazılım alanındaki akademisyenlerle işbirliği yaptıklarını belirtti. İlk sonuçlara göre yüzde 90 başarı sağladıklarını vurguladı.
Sönmez, “Bu başarı, biyopsiye alternatif yeni bir yöntem geliştirebileceğimizi ve literatürde yer alabilecek bir özellik taşıdığını gösteriyor” dedi.
Sağlık Bakanlığı ile oluşturdukları protokol çerçevesinde Türkiye’de son üç yılda 15 bin hasta verisi üzerinde çalıştıklarını belirten Sönmez, Dicle Üniversitesi Hastanesi’nden de ek veri aldıklarını aktardı.
Projenin tamamlandığını, şu anda karşılıklı testler yürütüldüğünü ifade eden Sönmez, biyopsiye alternatif olarak kullanılabilirlik durumunu onaylamak üzere yetkili mercilerden beklediklerini kaydetti. Proje sonunda yazılım tamamlandığında, fikri mülkiyet ve patent hakları için hem ulusal hem de uluslararası başvurular yapılması planlanıyor.
