ABD Başkanı Donald Trump, yeni ithalat vergileriyle beraber dünya genelinde geniş yankılar uyandıran bir adım atarak, Hibrit Savaşın temel unsurları arasında yer alan Dünya Ticaret Savaşları’nı resmen başlattı.
Analistler, Trump’ın açıkladığı bu yeni vergilerin en büyük etkisinin Avrupa Birliği ve Çin üzerinde olacağını öngörüyor. 2 Nisan’da, “Amerika’nın Kurtuluş Günü” olarak tanımlanan gün, dünya piyasalarında ciddi dalgalanmalara sebep oldu. Bu vergilerin, ABD ile ticaret ortakları arasında 1.4 trilyon dolarlık bir küresel refah kaybı yaratabileceği vurgulanıyor.
Trump, vergilerin en yüksek oranlarını Çin ve Vietnam’a uygulayacaklarını belirtirken, Türkiye de yüzde 10’luk gümrük vergisi diliminde yer aldı. ABD, bundan böyle Çin’e yüzde 34, Avrupa Birliği’ne yüzde 20, Vietnam’a yüzde 46, Japonya’ya yüzde 24, İsrail’e yüzde 17, İngiltere’ye yüzde 10 ve Türkiye’ye de yüzde 10 oranında gümrük vergisi uygulayacak.
Dünya, günümüzde küresel iklim krizi, üretim krizi ve paylaşım krizi gibi zorlu dönemlerden geçiyor. Küresel sahnede savaşlar sadece askeri yöntemlerle değil, ekonomik ve psikolojik yöntemlerle de sürdürülmektedir.
Ticaret savaşları, yalnızca yüksek gümrük vergileri ve önleyici tedbirlerden ibaret değil; aynı zamanda birçok ekonomik araç, hedef ülkeye zarar vermek veya onu boyun eğdirmek amacıyla kullanılmaktadır.
İktisadi savaşların temel unsurlarından biri de bankacılık sistemine yapılan müdahalelerdir:
BANKACILIK SİSTEMİNE MÜDAHALE
Türkiye’nin ulusal güvenliğini belirleyen Milli Güvenlik Siyaset Belgesi’nde (MGSB) ekonomik gücü etkileyebilecek unsurlara yer verilmektedir. Finans sistemleri üzerinden gerçekleştirilen manipülasyonlar ve yanıltıcı işlemler, temel saldırı araçları arasında sayılmaktadır.
ABD ve Avrupa’nın uyguladığı ekonomik yaptırımlar sonucunda, Rusya uluslararası para sistemi SWIFT’ten çıkarılmıştır. Bu gelişme, Rus Merkez Bankası’nın ABD ve Avrupa ülkelerindeki rezervlerini kullanarak borçlarını ödemesini engellemiştir.
Ayrıca, ABD Hazine Bakanlığı, Eylül 2022’de Rus ödeme sistemi Mir’i işleten Rus Ulusal Kart Ödemeleri Sistemi’ne yaptırım uygulama kararı almıştır. Batılı ülkelerin uyguladığı yaptırımlar, Citigroup, Goldman Sachs, JPMorgan ve Deutsche Bank gibi batı merkezli bankaların Rusya’dan çekilmesine ve Rus bankalarının üçüncü ülkelerdeki bazı operasyonlarının sonlanmasına neden olmuştur. Örneğin, Sberbank, yaptırımlar nedeniyle Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki ofisini kapatmıştır.
Rus bankaları, bu yaptırımlar neticesinde Çin tarafından geliştirilen SWIFT alternatifi CIPS’i kullanmaya başlamıştır. Visa ve Mastercard’ın Rusya piyasasından çekilmesinin ardından, Rus vatandaşları için tek uluslararası ödeme sisteminin Çin’in UnionPay olmak üzere faaliyet gösterdiği kaydedilmiştir. UnionPay kart başvurularında, Rusya’daki vatandaşların sınır ötesi ödemelerini kolaylaştırmak amacıyla önemli bir artış yaşanmıştır. Bununla birlikte, bu sistemin Rusya’ya gelen yabancıların kartla ödeme yapmasına olanak tanımadığı belirtilmektedir. Bu nedenle, Türkiye; Ziraat Bankası, Halkbank, Vakıfbank, İş Bankası ve Denizbank gibi bankalar Mir sistemini kullanmayı durdurarak TROY ödeme sistemini devreye almıştır.
ABD Hazinesi Yabancı Varlıklar Kontrol Dairesi’nin Mir sistemi kullanımını yaygınlaştıranlara yaptırım uygulayacağı açıklamasından sonra, Türkiye’deki bazı bankalar bu sistemi durdurma kararı almışlardır. ABD’nin bu ekonomik saldırılarına yanıt olarak, Çin, Rusya ve İran,
