5 Kasım 2024 tarihinde ABD Başkanı olarak göreve gelen Donald Trump, yapmış olduğu seçim vaatleri doğrultusunda dış ticaret açığını azaltmaya yönelik korumacı ticaret politikalarını uygulamaya devam ediyor. Bu stratejik yaklaşımlar, küresel ticaret ve ekonomi sisteminde önemli bir etki yaratmaya devam ediyor.
Trump’ın son açıklamaları, ABD’nin ticaret politikalarının yatırımcılar üzerindeki endişelerini bir nebze olsun giderdi. Truth Social platformunda duyurduğu bilgilere göre, Trump, ticaret engelleri, tarifeler, kur manipülasyonu ve parasal olmayan tarifeler gibi konularda çözümler bulmak üzere 75’ten fazla ülkeyle temas halinde olduğunu belirtti.
Trump, bu ülkelerin ABD’ye karşı herhangi bir misillemede bulunmadıklarını ifade ederek, karşılıklılık esasına dayalı tarifelerin 90 gün süreyle askıya alınması ve bu süre zarfında yüzde 10’luk temel tarife oranının uygulanmasının onaylandığını açıkladı. Bununla birlikte, Çin’e uygulanan tarifelerin ise yüzde 125’e çıkarıldığını duyurdu. Böylece, fentanil krizi kapsamında uygulanan tarifelerle birlikte toplam tarife oranı yüzde 145 seviyesine ulaşmış oldu.
Küresel ticaret sistemine yönelik tarife etkileri dikkatle izlenirken, denizcilik araştırma şirketi Drewry’nin Dünya Konteyner Endeksi verilerine göre, 40’lık konteyner bileşik endeksi, son üç aylık dönemde yaklaşık yüzde 43 düşüş göstererek 11 Nisan’da 2 bin 265 dolar seviyesine geriledi.
“Gelecek haftalarda da navlundaki gerileme devam edebilir”
İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz ve Karadeniz Bölgeleri (İMEAK) Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran, ABD’deki şirketlerin Trump’ın tarifelerinden kaçınmak amacıyla 2024 yılı sonu ile 2025 Ocak ayı ortalarına kadar konteyner taşımacılığıyla pek çok ürün ithal ettiğini belirtti. Bu durumun, konteyner taşımacılığına yönelik talebi artırarak navlun fiyatlarının yükselmesine neden olduğunu ifade etti.
Kıran, navlun fiyatlarındaki ocak ortasına kadarki artışın sebeplerinden birinin, gümrük vergilerinden önce yapılan erken alımlar olduğunu belirtti. Şirketlerin Çin’den oyuncak, mobilya, makine ve çeşitli parçalar, İtalya’dan peynir, İrlanda’dan ilaç gibi ürünleri stoklamak amacıyla ithal etmelerinin, konteyner taşımacılığı talebini artırdığına dikkat çekti.
Uzak Doğu’dan ABD’nin batı kıyısına yapılan taşımaların, günlük bazda yüzde 16’ya varan navlun artışlarıyla karşı karşıya kaldığını bildiren Kıran, ocak ayı sonu itibarıyla yeterli ürün envanteri oluşturan ABD’deki ithalatçıların sipariş ve sevkiyatları azaltmaları nedeniyle konteyner taşımacılığında navlunlarda düşüş gözlemlendiğini açıkladı. Bu gelişmelerin, küresel konteyner taşımacılığına da yansıyarak Çin Konteyner Yük Endeksi’nde (CCFI) yılbaşından mart ayı sonuna kadar yüzde 28’lik bir düşüş yaşandığı ifade edildi.
Kıran, önümüzdeki haftalarda navlundaki gerilemenin devam etmesini öngördüklerini, bunun temel sebeplerinden birinin de konteyner taşımacılığındaki kapasite artışı olduğuna dikkat çekti. Birçok büyük konteyner hat operatörünün yeni gemi yatırımları yaptığına ve Kızıldeniz-Süveyş Kanalı rotasının normal kullanıma dönmesinin beklendiğine vurgu yaptı. Süveyş Kanalı’nın kullanımının, deniz taşımacılığındaki mesafeyi azaltması dolayısıyla talebi etkilemesi ve navlun fiyatlarını düşürmesi bekleniyor.
