ABD Başkanı Trump, İran ve İsrail arasında ateşkesin ilan edildiğini duyurdu.
Trump’ın açıklaması, ABD’nin hafta sonu İran’ın yeraltındaki nükleer tesislerine yönelik gerçekleştirdiği 30.000 kiloluk sığınak delici bombaların ardından, İran’ın Katar’daki bir ABD hava üssüne füze fırlatmasının hemen sonrasında geldi.
Truth Social platformunda Trump, “Her şeyin olması gerektiği gibi gittiği varsayımıyla, ki öyle olacak, iki ülkeyi; İsrail ve İran’ı, “12 GÜN SAVAŞI” olarak adlandırılan bu durumu sona erdirdikleri için tebrik etmek istiyorum. Bu savaş uzun yıllar sürebilir ve tüm Orta Doğu’yu yok edebilirdi ama bu olmadı ve asla olmayacak!” ifadelerini kullandı.
Trump, geçen hafta sonunda İran’ın nükleer tesislerini vurmak için ABD bombardıman uçaklarını gönderdiğinde, müttefiki İsrail’in İran’ın nükleer programına müdahale edeceği ve uzun süreli bir savaştan kaçınacağına dair güvence vermişti.
Bugün ise Trump’ın ani bir şekilde İsrail-İran ateşkesini duyurması, Tahran’ın yöneticilerini müzakere masasına döndürme olasılığını gündeme getiriyor. Ancak yıllardır süregelen “gölge” çatışmalar ve son 12 günde gerçekleşen karşılıklı saldırılar, bu ateşkesin gerçekten uygulanıp uygulanamayacağı konusunda belirsizlik yaratıyor.
Uzun bir soru listesinin oluştuğu bu süreçte, Netanyahu’nun ateşkesi kabul ettiklerini açıklamasıyla bir soru yanıt bulmuş durumda.
Reuters’a konuşan üst düzey bir Beyaz Saray yetkilisi, Trump’ın dün İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile görüşerek ateşkese aracılık ettiğini, ayrıca Başkan Yardımcısı JD Vance’in de Tahran’la müzakereler gerçekleştirdiğini belirtti.
Ateşkese ilişkin henüz netleşmeyen şartlarla ilgili olarak, Trump’ın sosyal medya paylaşımında “Tam ve Topyekûn Ateşkes” duyurusunun ardında, ABD ve İran’ın daha önce başarısızlıkla sonuçlanan nükleer müzakereleri tekrar başlatıp başlatamayacağı ve İran’ın zenginleştirilmiş uranyum stokunun durumu gibi birçok soru işareti bulunuyor.
ABD’nin Ortadoğu’dan sorumlu eski ulusal istihbarat yetkilisi yardımcısı Jonathan Panikoff, “İsrailliler hedeflerinin çoğunu başardılar ve İran bir çıkış yolu arıyordu. ABD bunun sonun başlangıcı olmasını umuyor. Asıl mesele, bundan sonrası için bir strateji olup olmadığıdır” dedi.
Trump’ın açıklaması, daha geniş çaplı bir bölgesel savaş endişesinin sona ermesine dair umutları artırsa da, kabul edilen şartlar hakkında merak uyandıran sorular devam ediyor.
Trump, bu sabah saatlerinde İsrail ve İran arasındaki ateşkesin “artık yürürlükte” olduğunu duyurarak her iki ülkeyi de bunu ihlal etmemeye çağırdı.
İranlı bir yetkili, Tahran’ın ateşkesi kabul ettiğini onaylarken, ülkenin Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, İsrail’in saldırılarını durdurmadıkça çatışmaların devam edeceğini söyledi.
Tahran, nükleer silah iddialarını reddetti
Trump, İran’ın nükleer silah geliştirmeye yaklaştığına dair İsrail’in değerlendirmesini kabul etmişti; ancak Tahran bu iddiaları uzun süredir reddetmekteydi. Bu yılın başlarında ABD istihbarat kurumları, İran’ın nükleer silah geliştirmediğine yönelik bulgular sunmuştu ve bir kaynak, “İran, istese bile en az 3 yıl içinde nükleer silah üretebilir” ifadesini kullanmıştı.
Trump yönetimi yetkilileri, İran’ın yanıtının ABD ile gerilimi daha da artırmama adına düzenlendiğini düşünüyor.
