Hirüdoterapi, yani tıbbi sülük tedavisi, romatizmal hastalıklar ve bağışıklık sistemi bozuklukları başta olmak üzere bel, boyun, ayak ağrıları ve dolaşım problemleri gibi pek çok sağlık sorununun tedavisinde geleneksel ve tamamlayıcı bir tıp yöntemi olarak öne çıkmaktadır.
Ancak birçok insan, sülüklerin kendilerine zarar verebileceği veya korkutucu oldukları düşüncesiyle bu tedaviye mesafeli durmaktadır.
Bu durumu göz önünde bulunduran Biruni Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden Prof. Dr. Furkan Ayaz, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulama ve Araştırma Merkezi’nden Dr. Öğretim Üyesi Hüseyin Ayhan, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nden Araştırma Görevlisi Dr. Sedat Sevin ve Ankara Bilkent Şehir Hastanesi Ağız ve Diş Sağlığı Kliniği’nden diş hekimi Seyhan Karaaslan, 100’den fazla biyoaktif protein içeren sülük salgısının biyoteknolojik ilaç adaylığı üzerine bir çalışma başlattı.
Çalışma süreci yaklaşık 1.5 yıl sürdü ve sülüklerin salgılarındaki doğal bileşenlerin bağışıklık sistemi üzerindeki iltihap önleyici özellikleri keşfedildi.
Sülük salgısının, Multiple Skleroz (MS), romatizma, haşimato hastalığı ve irritabl bağırsak sendromu gibi sağlık sorunlarının tedavisinde kullanım potansiyelinin araştırıldığı bu çalışmada, sülük salgısının ilaç formuna dönüştürülerek iltihaplı ve otoimmün hastalıklara yönelik yeni tedavi seçenekleri sunabileceği ortaya konuldu.
Bu araştırma, ABD Web of Science SCI (Q2) kategorisindeki “Immunologic Research” dergisinde yayınlanarak bilim dünyasına kazandırıldı.
Prof. Dr. Furkan Ayaz, daha önce gerçekleştirdikleri başka çalışmalarda biyomoleküllerin ilaç adayı olarak etkinliğini gösterdiklerini belirterek, geleneksel tıpta sıklıkla iltihap önleyici veya ağrı kesici olarak kullanılan sülük salgısının da önemli bir ürün adayı olduğunu dile getirdi.
Ayaz, sülük salgısını ilaç ve kozmetik endüstrisine kazandırmak amacıyla test etmeyi hedeflediklerini ifade ederek, “Sülük salgısında çok sayıda karmaşık bileşen bulunmaktadır. Bu bileşenlerin analizini LC-MS/MS gibi özel bir teknikle gerçekleştirdik. İçeriği zengin ve önemli iki protein peptidi bulunuyor. Bunlar gliadin ve sinir sistemi büyüme faktörü. Önceki çalışmalarda bu iki proteinin bağışıklık sistemini baskıladığı tespit edilmişti. Bu çalışmada, bu proteinlerin salgıda mevcut olduğunu ve bağışıklık sistemini baskılama potansiyeli taşıdığını kanıtlamış olduk” dedi.
Ayaz, araştırmanın bulgularını mevcut tedavi yöntemleri ile karşılaştırarak, “Mevcut tedavi yöntemlerine göre daha az toksisite gösterebilen bu sülük salgısı, biyolojik kaynaklardan elde edildiği için üretim süreçleri daha ekonomik ve etkinlik düzeyi ise daha yüksek görünüyor. Çünkü farklı moleküllerle birlikte sinerjik etki de gösterebiliyorlar” değerlendirmesinde bulundu.
FARKLI HASTALIKLARDA DA UYGULANABİLME POTANSİYELİ MEVCUT
Prof. Dr. Ayaz, araştırmanın hangi hastalıkların tedavisinde faydalı olabileceğine dair bilgiler paylaştı: “Özellikle iltihaplı ve otoimmün hastalıkların tedavisinde geniş uygulama alanları bulabileceğini düşünüyoruz. Sülükten elde edilen bu moleküller, memeli hücrelerinde mevcut. Farklı türlerden elde ettiğimizde yan etki oranını önemli ölçüde azaltabiliyoruz. Bu malzemeler genelde sinir sistemi hücrelerini etkileyebilir
