Yeryüzü sürekli bir sarsıntı içerisinde.
Ege Denizi’nin tam ortasında yer alan Santorini Adası’nda büyük bir korku hüküm sürüyor.
İnsanlar, yaklaşan felaketten kaçmak için adayı terk ederek başka kıyılara sığınmaya çalışıyorlar.
Bu olayın tarihi M.Ö 17. yüzyıla, yani yaklaşık 3.600 yıl öncesine dayanıyor.
İlk Çağ’da “Thera” ismiyle anılan ve ortasında bir yanardağ bulunduran Santorini, insanlık tarihindeki en büyük patlamalardan birine tanıklık etmeye hazırlanıyor.
Ege kıyılarında yıkım yaratıp adanın büyük bir kısmını sular altında bırakan Thera volkanının öyküsü işte burada başlıyor.
Santorini Adası, “Güney Ege Volkanik Yayı” adı verilen bir bölgede konumlanıyor.
Bu bölgede, Girit’in güneyindeki Afrika tektonik plakasının Avrasya plakasının altına girmesi sebebiyle, uzun yıllardır yoğun volkanik ve sismik aktiviteler yaşanmaktadır.
Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Coğrafya Bölümü’nden Profesör Doktor Hakan Yiğitbaşıoğlu, 3.600 yıl önceki olayların küçük patlamalar ve peş peşe gelen depremlerle başladığını ifade ediyor.
BBC Türkçe için yaptığı açıklamada, ada sakinlerinin büyük patlamadan önce adayı terk ettiklerini belirtiyor:
“Santorini Adası’ndaki Akrotiri antik kenti, burada yaşayanların bir miktar daha şanslı olduğunu düşündürüyor çünkü orada hiç insan kalıntısına rastlanmadı. Bu, insanların kaçmasına yeterince zaman tanınmış olduğu anlamına geliyor.”
‘En şiddetli patlama’
Yiğitbaşıoğlu, Santorini’deki artan yeryüzü hareketliliğinin ardındaki sebebin yüzeye çıkmaya çalışan magma tabakası olduğunu vurguluyor.
Dokuz Eylül Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Mahmut Göktuğ Drahor ise o dönemde, “dünyadaki en üst volkan sınıfında” yer alan ve uzmanlar tarafından “en şiddetli” patlama olarak değerlendirilen bir olayın meydana geldiğini söylüyor.
Adayı terk eden insanların ardından Thera volkanının patlaması gerçekleşiyor.
Patlama neticesinde devasa kül ve gaz sütunları gökyüzüne yükseliyor.
Ortasında yanardağ bulunan yuvarlak Santorini Adası, patlamanın etkisiyle büyük ölçüde sular altında kalıyor.
Bu olay, adanın günümüzdeki hilal şeklini almasına neden oluyor.
Uzmanlar, Ege Denizi’nde meydana gelen patlamanın ardından volkanik küllerin rüzgarın etkisiyle doğu ve kuzeydoğu yönlerine doğru yayıldığını aktarıyorlar.
Küller havada yükselirken Ege ve Batı Anadolu kıyılarına yeni bir felaket yaklaşmakta: Tsunami.
Yiğitbaşıoğlu, Thera patlamasının nasıl bir tsunamiye yol açtığını şu şekilde açıklıyor:
“Adaya deniz suyunun girmesiyle birlikte doğal olarak bir dalga oluştu. Deniz, eski seviyesine dönmeye çalışırken burada bir dalga meydana getirdi; bu da tsunami dediğimiz dalga.”
Tsunami önce Santorini çevresindeki Kiklad Adaları ve güneydeki Girit’e vuruyor.
Dalgalar, kısa sürede yüzlerce kilometre uzaktaki Batı Anadolu kıyılarına kadar ulaştı.
‘Otuz metreye kadar dalgalar’
Dr. Drahor, Santorini yakınlarındaki adalar ve Girit’i vuran tsunamilerle ilgili şunları ekliyor:
“On ila 30 metre arasında dalgalar oluşmuş olmalı ki bu dönemde Girit Adası’nın kuzeyindeki yerleşimleri s
