Trabzon Sosyal Bilimler Lisesi’nde eğitim gören Arda Yiğit Yıldız ve Önder Memiş, “SuVita Acil Durum Matarası Projesi” ile TÜBİTAK yarışmasında üçüncülük ödülünü kazandı.
Okulun 10. sınıf öğrencisi Yıldız ve 11. sınıf öğrencisi Memiş, azalan su kaynakları problemi üzerine yaklaşık iki yıl önce çalışmalara başladı. Tuzlu veya kirli suların içilebilir hale getirilmesi konusunda araştırmalar gerçekleştirdiler.
Kimya öğretmeni Elif Genç’in rehberliğinde yürütülen projede, suyu arıtan ve anında içim için kullanılabilir hale getiren bir “matara” prototipi geliştirildi. Bu buluş, TÜBİTAK 2204-A Lise Araştırma Projeleri Yarışması’nda sergilendi ve başarıyla üçüncülük ödülüne layık görüldü.
Yıldız, proje hakkında AA muhabirine yaptığı açıklamada, “matara”nın insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde tasarlandığını belirtti. Ayrıca, suyun analizini gerçekleştirdiklerini ve olumlu sonuçlar aldıklarını ifade etti. Su buharlaştırma yönteminin, kaynatma enerjisinin israfını önlediğine de dikkat çekti.
Yıldız, “matara”nın prototipinin yapıldığını ve daha büyük boyutlarda da üretilebileceğini belirterek, “Küçük boyutunun yanı sıra, sanayi tipi malzemelerin kullanıldığı daha büyük bir versiyon da üretilebilir. Bu sistem uzun deniz yolculuklarında tatlı su sağlamak için kullanılabilir.” dedi.
Prototip ile bir saatte yaklaşık bir bardak suyun arıtıldığını söyleyen Yıldız, bu buluşun matara olarak tasarlanmış olmasına rağmen geliştirilmeye açık olduğunu vurguladı. Su ve vitamin kombinasyonu olan “SuVita” adıyla anılan bu projenin arıtma işlemi sırasında vitaminlerin kaybolmadığını da belirtti.
Önder Memiş, projenin tasarım aşamasında üç boyutlu modeller hazırladıklarını açıkladı. Literatür taraması yaparak mevcut projeleri incelediklerini ve kendi tasarımlarının daha önce yapılmadığını tespit ettiklerini ifade etti. Memiş, basit malzemelerle farklı yöntemler kullanarak başarılı bir sonuca ulaştıklarını dile getirdi.
Memiş, “matara”da kullandıkları dış haznenin içinde gerekli tüm bileşenleri topladıklarını belirtti. Güneş paneli ve ultraviyole lambaları ile mataranın işlevselliğini artırdıklarını söyledi. Ayrıca, mataranın kapak kısmına ekledikleri krom metallerin, yoğuşan suyu iç haznede topladığını vurguladı.
Ultrasonik titreşim hareketleriyle suyu buharlaştıran sis yapıcı cihazın, projenin en önemli bileşenlerinden biri olduğunu da sözlerine ekledi. Kimya öğretmeni Elif Genç, mataranın su arıtma sistemini açıklayarak, ultraviyole lambanın suyu dezenfekte etme yeteneğini vurguladı.
Trabzon Sosyal Bilimler Lisesi Müdürü Muhittin Yücealtay, öğrencilerin projelerini gururla karşıladıklarını belirterek, kurum kültürlerinde proje çalışmalarına verdikleri desteğin sürekli olarak devam ettiğini ifade etti. “Öğrencilerimizin çok yönlü yetenekleri var ve bu tür etkinlikleri destekliyoruz.” dedi.
