Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği (TEMD) Obezite, Dislipidemi ve Hipertansiyon Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Alper Sönmez, obezitenin günümüzde küresel bir sağlık sorunu haline geldiğini ifade ederek, pek çok hastalığın gelişimine zemin hazırladığını belirtti.
Obeziteyi, yağ dokusunun artışıyla karakterize edilen, kronik ve ilerleyici bir sağlık sorunu olarak tanımlayan Sönmez, tanı koyarken beden kitle indeksinin yanı sıra bel çevresi ölçümünün de kritik bir rol oynadığını vurguladı. Sönmez, Türkiye’de kadınlar için bel çevresi değerinin 90, erkekler için ise 100 santimetreden fazla olduğunun obeziteyi işaret ettiğini açıkladı. Genetik yatkınlık, hormon hastalıkları, bazı ilaçlar, sosyoekonomik düzey, kültürel etmenler, stres ve uyku düzensizliklerinin yanı sıra yüksek kalorili gıdaların tüketiminin obezitenin artmasında önemli etkenler olduğunu aktardı.
Sönmez, obezitenin 200’den fazla hastalığın tetikleyicisi olduğunu ifade ederek, “Eğer obezite sorunumuz olmasaydı, Tip 2 diyabet gibi birçok kronik metabolik hastalık daha az görülürdü ya da hiç ortaya çıkmazdı” dedi. Obezitenin yol açtığı başlıca sağlık sorunları arasında Tip 2 diyabet, yağlı karaciğer, hipertansiyon, koroner arter hastalığı, inme, kalp yetmezliği, uyku bozuklukları, depresyon, kaygı bozukluğu, çeşitli kanser türleri, romatizmal hastalıklar, gut, topuk dikeni, polikistik over, kısırlık, idrar kaçırma, astım ve uyku apnesi gibi hastalıkların bulunduğunu kaydetti.
“İnsülin direnci obezitenin nedeni değil, sonucu”
Prof. Dr. Sönmez, insülin direncinin genellikle obeziteyle ilişkilendirilmesinin yaygın olduğunu belirtti ve insülin hormonunun kan şekeri seviyesinin hücreler tarafından alınarak enerjiye dönüşmesini sağladığını ifade etti. İnsülinin şekerin hücre içine alınma yeteneğinin azalmasına insülin direnci denildiğini aktaran Sönmez, bu terimin günümüzde obezite ile sıkça eş anlamlı olarak kullanıldığını vurguladı. Yağ dokusundaki artışın insülin direncinin önemli bir nedeni olduğunu belirten Sönmez, “Birçok kişi insülin direncinin obeziteye sebep olduğunu düşünse de aslında durum tam tersidir. İnsülin direnci obezitenin değil, obezitenin bir sonucu olarak ortaya çıkar” şeklinde konuştu.
Sönmez, insülin direncini belirlemede kabul görmüş bir standart eşik değerin bulunmadığını belirterek, insülin salınımının birçok faktörden etkilendiğini ve düzeyinin gün boyu değişiklik gösterdiğini ifade etti. Farklı laboratuvarlar ve insülin ölçüm kitlerinin kullanılmasının sonuçları etkileyebileceğine dikkat çeken Sönmez, “Klinik değerlendirmelerimizde, bel çevresi geniş olan, kan şekeri, kan yağları veya kan basıncı yüksek bireylerin insülin direncine sahip olduğunu kabul edip, bu doğrultuda yönetmek en sağlıklı yaklaşımdır” uyarısında bulundu.
“Geçmişte atalarımız için hayatta kalmanın bir yolu olan insülin direnci, bugün diyabet, kalp damar hastalıkları ve kanser gibi pek çok soruna
