Bu görüşmenin, yalnızca diplomatik bir rutin olarak değil, Gazze’de devam eden İsrail bombardımanları sonucu 50 binden fazla sivilin hayatını kaybetmesinin ardından gerçekleşecek olması bakımından son derece tartışmalı bir boyutu bulunuyor.
Uluslararası kamuoyunun büyük tepkisini toplayan Gazze savaşı devam ederken, Netanyahu’nun Washington’a ikinci kez gitmesi, özellikle İslam ülkeleri ve insan hakları örgütleri tarafından dikkatle takip ediliyor.
Ziyaretin gündem maddeleri
Diplomatik kaynaklara göre, görüşmede üç ana başlık üzerinde durulması bekleniyor: Gümrük tarifeleri, İran’ın nükleer programı ve Gazze’deki işgal süreci. Netanyahu’nun asıl amacı, eski Başkan Trump’ın İsrail’e uyguladığı yüzde 17’lik gümrük vergisinin kaldırılması. İsrail, bu konuya yönelik ABD’ye jest yaparak Amerikan ürünlerine yönelik tüm vergileri tek taraflı olarak kaldıracağını bildirmişti; ancak bu adım, Trump’ı ikna etmeye yeterli olmamıştı.
ABD yönetimi, bu vergi oranını İsrail ile olan ikili ticaret açığına dayandırıyor. Netanyahu, Trump’a ticaretin karşılıklı kazanımlar doğrultusunda yeniden düzenlenmesi önerisini sunacak. Trump’ın yakın çevresine göre, Netanyahu’nun önerileri “ciddiyetle değerlendirileceği” bilinse de, ABD’nin genel ekonomik çizgi dikkate alınacak.
İran ve Gazze konuları: Önemli süreç
Görüşmede, Gazze’deki ateşkes süreci ve rehinelerin durumunun da gündeme gelmesi bekleniyor. Netanyahu, İran ile yürütülen diplomatik görüşmelerin sonuçsuz kalması durumunda, Trump yönetimiyle İran’ın nükleer tesislerine yönelik potansiyel bir saldırı konusunda bir anlayış birliği sağlamayı amaçlıyor. İsrail, ABD ve İran arasında yeni bir nükleer anlaşma yapılma olasılığını oldukça düşük değerlendiriyor.
Öte yandan, Beyaz Saray danışmanları, görüşme için hazırlık yaparken, İran’ın nükleer faaliyetlerinin denetimi ve Gazze’deki insani kriz gibi önemli konuları da masaya yatırıyor. Fakat, ABD kamuoyunda Gazze’de 50 binden fazla sivilin yaşamını yitirdiği bir ortamda Netanyahu ile gerçekleştirilen bu tür görüşmelerin ciddi etik ve siyasi soruları gündeme getirdiği dikkat çekiyor.
Ziyaret öncesi gelişmeler ve son dakika değişiklikleri
Netanyahu’nun ziyareti, hem diplomatik hem de hukuki engellerle karşı karşıya. Hakkında süren yolsuzluk davası nedeniyle ifade vermesi gereken duruşmaların ertelenmesi için mahkemeden özel izin alması gerekiyor. Bu durum, ziyaretin programında değişiklikler olabileceğini gösteriyor.
Ziyaretin hızla şekillenmesinin arkasında ise geçen hafta gerçekleşen önemli bir telefon diplomasisi yer alıyor. Trump, Netanyahu’nun Macaristan’ı ziyaret ettiği esnada kendisiyle ve Macaristan Başbakanı Viktor Orbán’la telefonda görüşmüştü. Görüşmede, Macaristan’ın Uluslararası Ceza Mahkemesi’nden çekilme kararı öne çıkarken, Netanyahu gümrük vergilerini de gündeme getirdi. Trump, bu konuda “Beyaz Saray’a gel, bu konuyu konuşalım” diyerek ziyaret etkisi önerisinde bulundu. Saatler sonra Air Force One’da gazetecilere yaptığı açıklamada, Netanyahu’nun “belki de gelecek hafta Washington’a geleceğini” duyurdu.
