ABD Başkanı Donald Trump, 7 Nisan’da Oval Ofis’te gerçekleştirilen ortak basın toplantısında, İran’la müzakerelerin başlatılacağını duyurdu. Bu açıklama, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu için beklenmedik bir gelişme oldu.
İsrail Hükümet Sekreteri Yossi Fuchs, Netanyahu’nun bu bilgiyi Trump’tan öğrenmesi konusunda şaşkınlık yaşadığını bildirdi. İsrail basınına yansıyan haberlere göre, ABD ile İran arasındaki müzakerelerin ilk turu, 12 Nisan’da Umman’da gerçekleştirildi ve bu durum Tel Aviv yönetiminde kaygıya neden oldu.
NETANYAHU’NUN MÜZAKERELERDEN KAYGILARI
Haaretz gazetesinden Amos Harel, Netanyahu’nun sürpriz bir şekilde İran ile üst düzey müzakerelere başlanacağını öğrenmesi sonucunda kaygılarının arttığını belirtti. Harel, Netanyahu’nun müzakerelerin başarısız olmasını ummanın tek seçeneği olduğunu ifade etti. “Gelecek, İsrail’in endişelerine değil, Amerika ve İran’ın anlaşma sağlama yeteneğine bağlı” dedi.
Harel, Netanyahu’nun muhtemelen etrafındaki kişilerle paylaştığı ama yüksek sesle dile getirmekten kaçındığı bir korkusunun olduğunu vurguladı. Bu korkunun, Trump’ın İran tehdidini ortadan kaldırmadığı bir anlaşma imzalamasıyla ilişkili olduğunu öne sürdü. Ayrıca, Netanyahu’nun ABD’nin tepkisinden korktuğu için buna sessiz kalmak zorunda kalabileceğini de dile getirdi.
Harel, Trump’ın barışçıl bir çözüm bulma isteğini öncelikli olarak değerlendirdiğini ifade etti. “İsrail ordusu, müzakerelerin başarısız olması durumunda, İran’ın nükleer tesislerine yönelik bir saldırıya – ABD’nin desteğiyle – hazırlıklı olmalıdır” diye ekledi.
İSRAİL’DEN “LİBYA MODELİ” TALEBİ
ABD’de Netanyahu’nun ziyaretinin ardından Axios’a konuşan ismi açıklanmayan bir İsrailli yetkili, başbakanın dolaylı müzakerelerde “Libya modelinin” önerilmesini istediğini söyledi. “Netanyahu, İran’ın nükleer programının tamamen durdurulmasını hedefliyor” ifadelerini kullandı.
Ayrıca, Tel Aviv yönetiminin müzakerelerin başarılı olması konusunda ciddi şüpheleri olduğu ve Beyaz Saray’ı, müzakerelerin çökmesi durumunda askeri bir seçeneği değerlendirmeye zorladığı aktarıldı. Netanyahu’nun uzun süredir İran’ın nükleer programı için Libya modelini gündeme getirdiği, aksi takdirde askeri seçeneğin masada tutulması konusunda ABD yönetiminden talepte bulunduğu öne sürüldü.
Öte yandan, ismi açıklanmayan bir İranlı yetkili, müzakereleri yürüten ABD’li özel temsilci Witkoff’un ilk turda sunduğu taslakta, İran’ın nükleer altyapısının sökülmesi gibi taleplerin yer almadığını belirtti. Libya, 2003 yılında ABD ile yaptığı anlaşmayla nükleer programını sonlandırmıştı.
İRAN’IN NÜKLEER PROGRAMIYLA İLGİLİ ENDİŞELER
Yedioth Ahronot gazetesinin haberine göre, Umman’daki müzakerelerden gelen “olumlu ve yapıcı” mesajlar, İsrailli yetkililerde kaygı yarattı. Dolaylı görüşmelerde “Libya modeli”nin gündeme gelmemesi de Tel Aviv’in endişeleri arasında yer alıyor.
İsrailli yetkililerin en büyük kaygılarından biri, Trump’ın İran’la doğrudan bir çatışmayı önlemek amacıyla daha ılımlı bir uzlaşmayı tercih etmesi oldu. Haberde
