Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) verilerine göre, dünya genelinde her gün 2 bin çöp kamyonu dolusu plastik, okyanuslara, denizlere ve nehirlere bırakılmakta. Plastik kirliliği, küresel bir sorun haline gelirken, her yıl 19 ila 23 milyon ton plastik, atık su ekosistemlerine karışmakta.
Görünür plastiklerin yanı sıra, çapı 5 milimetreye kadar olan plastik parçaları mikroplastik olarak adlandırılıyor. Son 40 yıl içerisinde okyanuslardaki mikroplastik miktarında dikkat çekici bir artış yaşanırken, bu parçacıkların besin zincirine dahil olması insan sağlığı için tehlike teşkil ediyor.
ABD’deki Boston Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen bir çalışmada, mikroplastiklerin insan sağlığında kullanılan bazı antibiyotik çeşitleri üzerindeki etkileri araştırıldı.
Bu çalışmaya göre, her yıl antimikrobiyal dirençli enfeksiyonlarla bağlantılı 4,95 milyon ölüm meydana geldiği tahmin edilmekte. Bakterilerin, ilaçların yanlış kullanımı ve reçetelenmesi gibi çeşitli nedenlerle antibiyotiklere karşı direnç geliştirdiği, ancak bu dirençte esas rolü mikro çevrelerin, yani bakterilerin çoğaldığı alanların oynadığı belirlenmiştir.
Mikroplastiklere maruz kalan bakteriler, enfeksiyonları tedavi için kullanılan birçok antibiyotiğe karşı direnç göstermektedir. Özellikle, plastik atıkların yoğun olduğu ve bakteriyel enfeksiyonların kolay yayıldığı mülteci kampları gibi yüksek nüfuslu yoksul bölgelerde bu durum daha büyük riskler taşımaktadır.
BAKTERİLERİN MİKROPLASTİKLERE VERECEĞİ TEPKİ ÖLÇÜLDÜ
Yaygın bir bakteri türü olan Escherichia coli’nin (E. coli) mikroplastiklere vereceği tepkiyi incelemek amacıyla araştırmacılar, farklı boyutlardaki bakterileri polietilen, polistiren ve polipropilen gibi çeşitli mikroplastik türleri içeren kapalı bir ortama yerleştirdi.
Elde edilen veriler, mikroplastiklere bağlı biyofilm hücrelerinin çoklu ilaç direncinin E. coli bakterisinde artış gösterdiğini ortaya koydu.
Mikroplastik ortamında bulunan bakterilerin, mikroplastikler çıkarıldıktan sonra daha güçlü biyofilmler oluşturduğu ve bununla birlikte hareketlilikteki değişikliklerle bağlantılı olduğu gözlemlendi. Mikroplastiklerin biyofilm oluşumunda daha dirençli hücreleri seçtiği, bu durumun da biyofilm ile ilişkili antimikrobiyal direnç ve dirençli enfeksiyonlara yol açabileceği sonucuna ulaşıldı.
Mikroplastiklerin bazı antibiyotiklere karşı oluşturduğu direncin insan sağlığı üzerindeki etkilerine dair AA muhabirince sorularla yanıt veren Prof. Dr. Önder Ergönül, bakterilerin mikroplastikler üzerinde kendinie karşı antibiyotik ve diğer ilaçlardan koruyacak bir kalkan oluşturarak “biyofilm” adı verilen bir yapı geliştirdiklerini söyledi.
PLASTİK KİRLİLİĞİ VE BAKTERİYEL DİRENÇ ARASINDAKİ BAĞLANTI
Antibiyotiklerin mikroplastikler üzerinde biyofilm oluşturan bakterileri tespit etme hususundaki zorluklarından ve sonuç olarak bir direnç mekanizmasının ortaya çıkmasından bahseden Ergönül, “Mikroplastikler, çevre kirliliği nedeniyle artık her yerde mevcut. Örneğin, bir su kaynağında mikroplastik yapılar bulunuyorsa ve o bölgede bakteri varsa, bakteri o bölgeye tutunarak biyofilm oluşturulduğunda, mikroplastikler de bu yapıda tutulmuş oluyor ve bu, bir direncin oluşmasına yol açıyor.” ifadelerini kullandı.
Bakterilere ulaşmak için biyofilmin etkisiz hale
