Bahar mevsiminin başlangıcı ve ani sıcaklık artışlarıyla birlikte Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığını taşıyan keneler, Sivas, Amasya, Tokat, Erzincan, Giresun ve Yozgat gibi illerdebelirtilerini göstermeye başladı.
KKKA virüsü sebebiyle bu ay içerisinde Sivas’ta tedavi gören üç kişi, Koyulhisar ilçesinde bir bebek ve Tokat’ta bir bebek yaşamını kaybetti.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Seyit Ali Büyüktuna, KKKA hastalığı ve kenelerle ilgili merak edilen soruları 10 maddede açıkladı.
KKKA hastalığı nedir ve nasıl bulaşır?
KKKA, keneler aracılığıyla insanlara bulaşan, bazı durumlarda ölümle sonuçlanabilen ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastalık genellikle ilkbahar ve yaz aylarında ortaya çıkmakta ve çoğunlukla kırsal alanlarda yaşayan, hayvanlarla iç içe olan bireylerde görülmektedir. Kenelerin ısırması yoluyla hastalık bulaşabilir. Enfekte olan kenelerin bağırsak içeriğinin cilde teması da bulaşma riskini artırmaktadır. Hasta hayvanların kanı ya da vücut sıvılarıyla temas sonrasında da hastalık gelişebilir. Sağlık çalışanlarının enfekte bireylerin kan ya da vücut sıvıları ile teması da bulaşma riskini oluşturabilir.
Bu virüsü taşıyan keneler hangileridir ve hangi bölgelerde bulunurlar? Yayılma riski var mı?
Dünya genelinde 900 kadar kene türü bulunmaktadır; bunların 700’ü sert, 200’ü ise yumuşak kenelerdir. Sadece çok azı KKKA hastalığına neden olabilmektedir. KKKA açısından riskli kene türü “Hyalomma” cinsidir. Türkiye’de vakalar genellikle İç Anadolu’daki Kelkit Vadisi, Orta Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde yoğunlaşmaktadır. İklim değişikliği ve artan hayvan hareketliliği, kenelerin daha önce görülmediği alanlara yayılmasına yol açmakta ve bu durum KKKA’nın farklı alanlarda aşılma riskini artırmaktadır. Ayrıca doğal turizm ve yaylacılık gibi faaliyetler de bu riski artırmaktadır. Saman balyalarının başka bölgelere taşınması durumunda da keneler mevcuttan yeni alanlara aktarılabilmektedir.
Virüs insan vücudunda nasıl etkiler gösterir, belirtileri nelerdir ve kene tutunmasından sonra semptomlar ne zaman ortaya çıkar?
KKKA hastalığı başlangıç belirtileri, birçok enfeksiyon hastalığıyla benzerlik göstermektedir. İlk belirtiler arasında halsizlik, üşüme, titreme, yaygın kas ve eklem ağrısı, iştahsızlık, baş ağrısı gibi şikayetler olabilir. Bu bulgular gribal enfeksiyonlar ve brucella enfeksiyonu gibi diğer viral hastalıklarla benzeşmektedir. Genellikle kene tutunmasından 1 ila 3 gün içinde hastalık semptomları ortaya çıkabilir; bu süre bazen 10 güne kadar uzayabilir. Bazı hastalar ayrıca bulantı, kusma ve ishal gibi belirtiler de yaşayabilir. Hastalığın ağır seyreden formlarında ise kanama semptomları gelişebilmektedir; bu kanamalar ağız içi, diş eti, burun kanaması ve özellikle ölümcül beyin kanamalar şeklinde kendini gösterebilir.
Kene en çok hangi alanlarda tutunur ve çıkartma işlemi nasıl yapılmalıdır? Sağlık kurumuna gitmek şart mı?
Kene tutunması durumu ile hastanelere başvuran bireylerde genellikle kulak arkası, koltuk altı, kasıklar
