Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), ekonominin temel dinamiklerinden biri olan inşaat sektörüne dair önemli değerlendirmelerin yer aldığı İnşaat Sektörü Analizi Raporu’nun Nisan 2025 sayısını yayımladı. Rapor, “Kırılgan Ekonomiler, Çalkantılı Siyaset ve Ticaret Savaşları” başlığını taşıyor ve küresel ile ulusal ekonomi bağlamında inşaat sektörüne dair verileri içeriyor.
Raporun yanı sıra, 6,2 büyüklüğündeki İstanbul Depremi hakkında da açıklamalarda bulunan TMB Başkanı Erdal Eren, “Hiçbir can kaybı yaşanmaması, bizler için en büyük teselli kaynağıdır. Bu deprem, afet odaklı kentsel dönüşümün bir gereklilik olduğunu bir kez daha gözler önüne sermiştir. 1999 Marmara Depremi öncesi standartlarla inşa edilmiş büyük yapı stoku bulunmaktadır. ‘Afet odaklı’ konseptle kentsel dönüşüm adımlarının hızlanması son derece önemlidir. Ayrıca, 2019’da çıkarılan Yapı Müteahhitlerinin Sınıflandırılması ve Kayıtlarının Tutulması Hakkında Yönetmelik, ülke genelinde etkin bir biçimde uygulanmalıdır” şeklinde konuştu.
“Aşırı korumacı politikalar belirsizlik yaratıyor”
Raporda, 2024’ü ekonomik ve jeopolitik zorluklara rağmen, deprem bölgesinin yeniden inşasının da etkisiyle büyüme ile tamamlayan inşaat sektörünün, 2025’in ilk çeyreğinde bu sıkıntılarla sürecine devam ettiği vurgulandı. Yüksek inşaat maliyetleri, tasarruf tedbirleri çerçevesindeki zorunlu haller ve deprem bölgesindeki ara verilen kamu yatırımları, sektördeki temel sorunlar arasında yer alıyor. Ayrıca, yurt dışında artan jeopolitik gerilimler nedeniyle pazar kaybı yaşanmakta; teminat mektubu sorunları da gündemi meşgul eden başlıca meselelerden biri haline gelmiştir. ABD’nin sürdürdüğü gümrük vergisi krizi, ticaret savaşlarına dönüşerek küresel ticaret sisteminde belirsizliğe yol açmıştır.
İnşaat maliyetlerinde 2020’den bu yana en düşük artış
TÜİK verilerine göre, Şubat 2025’te inşaat üretimi yıllık bazda %12,7 artış kaydetmiştir. Bina inşaatı sektörü endeksi, aylık bazda %0,9 düşerken, yıllık %14,9 yükselmiştir. Öte yandan, bina dışı yapıların inşaatı sektörü de benzer şekilde performans göstermiştir. Şubat ayı itibarıyla inşaat maliyetleri yeniden değerlendirildiğinde, malzeme fiyatları aylık %1,99, yıllık %19,49 artarken; işçilik fiyatlarında ise aylık %0,02 azalma yaşanmıştır. Ancak, yıllık bazda işçilik endeksi %32,38 oranında yükselmiştir.
“Kamu yatırımlarında tasfiye imkanı verilmeyecek ise Gelir ve Kurumlar Vergisi tevkifatında indirim şart”
Raporda, mevcut politik belirsizliklerin, Türk lirasının değer kaybetmesiyle birlikte şirketlerin finansman kaynaklarını zorlaştırdığı belirtilmiştir. 30 Mart 2025 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı ile demiryolu, tramvay, metro gibi inşaat işlerindeki vergi tevkifat oranlarının %1’e düşürüldüğü hatırlatıldı. TMB Başkanı Erdal Eren, bu kararın olumlu olduğunu ancak kamu projelerinde daha fazla destek sağlanması gerektiğine vurgu yaptı. Eren, yüksek enflasyon ve kredi maliyetleri göz önüne alındığında, müteahhitlik firmalarının üzerindeki vergi yükünün hafifletilmesi gerektiğini ifade etti.
