Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Metin, düzenli ve derin uykunun beyin sağlığı üzerindeki etkilerine vurgu yaparak, uyku bozukluklarının tanı ve tedavi süreçlerine dair önemli bilgiler paylaştı.
Uykunun, beden için bir dinlenme dönemi olarak algılansa da, zihinsel açıdan son derece aktif bir süreç olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Metin, “Beyin, uyku sırasında gün boyunca edindiği bilgileri işler, anıları pekiştirir ve hücresel onarımlar yapar” ifadelerini kullandı.
Özellikle derin uyku evresinde beyin hücrelerinin toksinlerden arındığına, rüya gördüğümüz REM uykusunda ise öğrenme ve duygusal düzenleme süreçlerinin hızlandığına işaret eden Metin, bu süreçlerin beynin yenilenmesine katkı sağladığını belirtti.
KRONİK UYKUSUZLUK NÖRODEJENERATİF HASTALIKLARA YOL AÇABİLİR
Düzenli uyku alışkanlığının beyin sağlığı açısından hayati önem taşıdığına değinen Prof. Dr. Metin, “Kronik uykusuzluk, hafıza sorunlarına yol açabilir, öğrenme süreçlerini zorlaştırabilir ve uzun vadede nörodejeneratif hastalıklara zemin hazırlayabilir” şeklinde konuştu.
Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıklarla uyku düzensizliği arasında güçlü bir bağlantı olduğuna dikkat çeken Metin, “Özellikle Alzheimer hastalığında beyinde biriken beta-amiloid adlı toksik proteinlerin gece boyunca temizlendiğini biliyoruz. Benzer şekilde, Parkinson hastalarında REM uykusundaki bozukluklar daha erken dönem belirtilerinden biri olarak kabul edilebilir” dedi.
“YAŞAM TARZI ETKİLİ OLABİLİR”
Uyku-uyanıklık döngüsünü yöneten biyolojik saatin, vücudun düzenine büyük katkı sağladığını hatırlatan Prof. Dr. Barış Metin, “Hipotalamus bölgesinde yer alan suprachiasmatic nucleus (SCN), ışık seviyelerini algılayarak melatonin üretimini dengeler. Bu ritim bireyler arasında değişiklik gösterebilir; bazıları sabah saatlerinde enerjik olurken, bazıları ise gece geç saatlerde daha verimli olabilir. Genetik faktörler, çevresel etmenler ve yaşam tarzı da bu farklılıklara neden olmaktadır” diye aktardı.
RÜYA EKSİKLİĞİ STRESİ ARTIRABİLİR
Rüyaların, beynin duygusal ve bilişsel süreçleri düzenlemede önemli bir rol oynadığını ifade eden Prof. Dr. Metin, “REM uykusu sırasında görülen rüyalar, hafıza konsolidasyonu, problem çözme yetenekleri ve duygusal işleme ile ilişkilidir” diyerek rüyaların önemine dikkat çekti.
Araştırmalar, rüya görmenin travmatik anıları işlemekte fayda sağladığını gösterdiğini belirten Metin, rüya eksikliği yaşayan kişilerin ise artan stres seviyeleri ve azalan öğrenme kapasitesine sahip olabileceğini belirtti.
Uyku bozukluklarının teşhis edilmesi ve tedavi süreçlerinin yönlendirilmesi amacıyla uyku laboratuvarlarında çeşitli testlerin yapıldığını dile getiren Metin, “Bu testler, bireylerin farkında olmadan yaşadığı uyku bozukluklarını gün yüzüne çıkarır” diye ekledi.
