Büyük Boa, Hindistan’ın Andaman Adaları’nda, binlerce yıldır varlığını sürdüren Bo diliyle son konuşan kişiydi.
Dilbilimci Prof. Anvita Abbi, Büyük Boa’nın vefatının, bu antik dilin dünyanın kültürel mirasındaki yeri doldurulamaz bir kayıp anlamına geldiğini ifade etti.
Bo dili, Andaman Adaları’ndaki yerli kabileler tarafından konuşulan Büyük Andaman dil ailesinin bir parçası olarak biliniyordu.
Prof. Abbi, Büyük Boa’nın 2010 yılında hayatını kaybetmeden önce, yıllarını bu dilin kurtarılması için harcadığını dile getiriyor.
BBC’ye verdiği demeçte, Büyük Boa’nın ölüm haberini aldığı günü, “değerli bir şeyin kaybolduğu gün” olarak tanımlıyor.
Prof. Abbi, “Bu dil tamamen izole bir ortamda yaşadı ve başka dillerle etkileşime geçmedi. Bu nedenle benim için altın bir maden gibiydi, çünkü belki de en eski dillerden biriydi” şeklinde konuştu.
2004 tsunamisi nedeniyle yerinden edilmişti
Prof. Abbi, Büyük Boa’nın sesini kaydeden ilk kişi olduğunu belirtiyor.
Kayıtlarında, Büyük Boa’nın Hintçe “Dilimizi unutmayın” ifadesini kullandığı duyuluyor.
Büyük Boa’nın ölümünden önceki son yıllarda, Bo dahil dünyanın en eski dillerini belgelemek amacıyla Andaman Adaları’na sıkça gitti.
Bu çalışmalar neticesinde, onun ölümünden bir yıl sonra sözlük formatında bir eser yayımladı. Ancak bu yolculuk tam anlamıyla kolay olmadı.
Başlangıçta, Büyük Boa’nın Prof. Abbi ile görüşmek istemediği bilgisini veriyor.
2004 yılında yaşanan Hint Okyanusu depremi sonrası meydana gelen tsunami, Büyük Boa’nın topluluğunu zorla bir yardım kampına taşıdı.
Böyle bir durumda veri toplamanın son derece zor olduğunu belirten Prof. Abbi, “Onlara gidip ‘Şunu söyleyebilir misiniz, bunu nasıl söylersiniz?’ gibi sorular sormam kesinlikle bir paradokstu” şeklinde düşüncelerini aktarıyor.
Ancak zamanla, Büyük Boa ona açılmayı başardı.
Prof. Abbi, “Strait Adası’nda onunla günler, haftalar ve aylar geçirdim” diye hatırlıyor.
Büyük Boa, ailesinin yanı sıra kocasını da kaybettikten sonra 40 yıl boyunca Bo’yu konuşan son kişi olarak hayata devam etti.
“Ailesi yoktu, uzun süre önce kocasını kaybetti ve hiç çocuğu olmamıştı. Genellikle çok yalnızdı ve insanlarla iletişim kurabilmek için Hintçe’nin Andaman versiyonunu öğrenmek zorunda kaldı” ifadelerini kullanıyor.
Yalnızlığını hafifletmek için sık sık şarkı söyleyen Büyük Boa, çoğu zaman kendi kendine ve kuşlarla konuşma alışkanlığı edinmişti.
Prof. Abbi, “Ona neden kuşlarla konuştuğunu sordum. ‘Onların bizim atalarımız olduğunu bilmiyor musun? Beni anlayan dünyadaki tek yaratıklar onlar’ yanıtını verdi” diyor.
Andamanlılar, kuşları ataları olarak gördükleri için onları avlamaktan veya kuş eti yemekten kaçınıyorlar.
Yıllar geçtikçe aralarındaki bağ, bir dostluk haline dönüştü. Prof. Abbi, Delhi’de yaşamasına rağmen sık sık Strait Adası’na gidip geldi.
“Benim ciddi bir insan olduğumu anlamıştı. Strait Adası’nda olmamdan mutluluk duyuyordu. Elimi tutar ve gitmeme izin vermezdi” dedi.
Bu durumun sebebi ise, “adadayken herkesin gösteriş yapma çabası içinde olmasıydı. Onlar, dile hakimsin diye düşünürken, ben ayrıldıktan sonra tekrar Hintçe konuşmaya başlıyorlardı” ifadesiyle açıklandı.
Son yıllarında Büyük Boa sağlık
