ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy arasında Beyaz Saray’da yaşanan tartışmanın ardından sarsılan ABD-Ukrayna ilişkileri, Suudi Arabistan’da düzenlenen heyetler zirvesinde yeniden düzeltildi.
Ukrayna tarafı tarafından ‘tarihi’ olarak nitelendirilen Cidde Zirvesi’nde, iki ülke 30 günlük acil bir ateşkes planı üzerinde mutabakata vardı.
ABD heyeti, Rusya’nın bu ateşkesi kabullenmesi adına Moskova’ya gitmek üzere yola çıkıyor. Trump, Vladimir Putin’in bu ateşkes önerisini kabul edeceğine inandığını ifade etti. Başkan ayrıca, Zelenskiy’nin Beyaz Saray’a bir kez daha yapacağı olası ziyaret için de kapıyı açık bıraktı.
Ateşkesin ayrıntıları neler?
Henüz anlaşmanın detayları netlik kazanmış değil; ancak bilinen bazı noktalar şöyle:
– Kapsamlı, 30 gün sürecek bir ateşkes
Cidde Zirvesi sonrası yapılan ortak açıklamanın ana hatlarından biri, Ukrayna’nın ‘derhal, uzatılabilecek 30 günlük geçici bir ateşkes uygulamasına’ istekli olduğudur. Bu, Kiev’in daha önce önerdiği sınırlı hava ve deniz ateşkesine göre daha ileri bir adım olarak görülüyor.
– Ukrayna’ya ABD askeri yardımının yeniden başlaması
Görüşmeler, Trump ile Zelenskiy arasında Oval Ofis’te yaşanan gerginlikten sonra, ABD ile Ukrayna arasındaki ilişkiyi düzeltmeye odaklandı. Bu yaşananlar, Beyaz Saray’ın askeri yardımları askıya almasına ve istihbarat paylaşımını durdurmasına neden olmuştu. Bu çerçevede, görüşmelerin Kiev açısından bir başarı olarak değerlendirildiği belirtiliyor. Ortak açıklamada, Washington’un ‘istihbarat paylaşımındaki duraklamayı derhal kaldıracağı ve Ukrayna’ya güvenlik yardımını yeniden başlatacağı’ vurgulandı.
Polonya Başbakanı Donald Tusk ise ABD’nin kendi üzerinden Ukrayna’ya silah sevkiyatını yeniden başlattığını duyurdu ve Starlink uydularının da Ukrayna için yeniden aktif hale getirildiğini belirtti.
– Ukrayna için güvenlik garantisi yok
Buna karşın, Zelenskiy’nin asıl talebi, ABD’nin kendisine güvenlik garantisi vermesi yönündeydi. Bu güvenlik garantisini, Rusya’nın olası bir ateşkes veya barış anlaşmasından geri adım atması durumunda korunma sözü olarak tanımlıyordu. Ancak ortak açıklamada ‘güvenlik garantileri’ ifadesinin yer almaması, dünya genelindeki liderlerin dikkatini çekti. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Cidde görüşmelerinde sağlanan ilerlemeyi olumlu bulsada, Kiev’in ‘sağlam’ güvenlik garantilerine ihtiyaç duyduğuna dikkat çekti.
Zelenskiy, taslak metnin açıklanmasının ardından yaptığı video konuşmasında güvenlik garantilerinin gelecekte belirleneceğini kaydetti.
– Trump’ın beklediği maden anlaşması şartı metinde yok
Trump, Rusya’nın Ukrayna’ya düzenlediği saldırıyı kullanarak Zelenskiy’ye, Ukrayna’nın maden zenginliklerinin satışından ABD’ye yüzde 50 pay verilmesini gerektiren bir anlaşmayı imzalatma baskısında bulunmuştu. Ancak, yaşanan tartışmalar sonrası Cidde Zirvesi’nde bu koşul taslakta yer almadı. Ortak açıklamada, iki liderin ‘Ukrayna’nın kritik maden kaynaklarının geliştirilmesine yönelik kapsamlı bir anlaşmanın mümkün olan en kısa sürede imzalanması konusunda mutabık kaldıkları’ belirtildi.
– Mahkum takasları
Ortak açıklamaya göre, ateşkes, savaş esirlerinin takasını, sivil tutukluların serbest bırakılmasını ve zorla Rusya’ya götürülen Ukraynalı çocukların iadesini de içerecek
