Avustralya’da 16 yaş altına yönelik sosyal medya kullanımını kısıtlayan yasa tasarısının yasalaşma aşamasına gelmesi, Türkiye ve İngiltere’de benzer uygulamaların gündeme gelmesine sebep oldu.
Parlamento alt kanadında büyük bir oy çokluğuyla kabul edilen tasarı, senatodan da onay aldı ve sosyal medya şirketlerinden “yaş doğrulama için makul adımlar” atmalarını talep ediyor.
Bu adımları yerine getirmeyen sosyal medya devlerine 49,5 milyon Avustralya doları kadar ağır ceza kesilebilecek.
Bununla birlikte, yasada bu “makul adımların” ne olduğu net bir şekilde belirtilmiş değil.
Kuralların bir yıl içinde yürürlüğe girmesi beklenirken, uygulama yöntemi ülkenin elektronik güvenlikten sorumlu komiseri tarafından belirlenecek.
Avustralya, yaş doğrulama sistemi için biyometrik yardımlar ya da resmi kimlik belgeleri kullanımını planlıyor. Yaş Kontrol Sertifikalandırma Programı’nın gözetimindeki deneylere 12 teknoloji şirketi katılıyor ve 2025 ortası itibarıyla önerilerini sunması bekleniyor.
Google ve Meta gibi sosyal medya devleri, yaş doğrulama denemelerinin gelecek yıl ortalarında sona ermesini beklerken, TikTok daha fazla müzakere yapılması gerektiğini dile getirdi. X’in sahibi Elon Musk ise tasarının, çocukların insan haklarına zarar verebileceğini savundu.
BTK’dan 13 yaş altına kısıtlama çalışmaları
Avustralya’daki gelişmelerin yanı sıra, Türkiye’de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) 13 yaş altı çocukların sosyal medya uygulamalarına erişimini yasaklamayı amaçlayan bir çalışma başlattı.
BTK Başkan Yardımcısı Abdülkerim Gün, ABD’nin Florida eyaletinde de benzer yasaklamaların bulunduğunu belirterek, Avustralya’daki yasa tasarısına dikkat çekti.
Gün, “5651 sayılı düzenleme için 13 yaş altındaki öğrencilerin sosyal medya uygulamalarına girişini yasaklamak için bir önerimiz olacak,” dedi. Ancak uygulamanın nasıl gerçekleştirileceğine dair belirli ayrıntılar henüz paylaşılmadı.
Aynı zamanda, Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nden Eda Şirnevai, TBMM ile ortaklaşa 13 yaş altı çocukların akıllı telefon kullanımlarına kısıtlama getirme yönünde çalıştıklarını ifade etti.
Benzer bir yasağı İngiltere’de de tartışılmakta. İngiltere’nin medya denetimi kurumu Ofcom, sosyal medya şirketlerine, çocukların internette yetişkin gibi davranmalarını engellemek adına önlem almadıkları takdirde ceza verileceği uyarısında bulundu.
Ofcom’un gerçekleştirdiği ankete göre, 8-17 yaş arası çocukların %22’si sosyal medya üzerinde yaşlarını gizleyerek 18 yaşında olduklarını iddia ediyor.
İngiltere’de yürürlükteki Çevrimiçi Güvenlik Yasası, sosyal medya platformlarının 2025 ortasına dek yaş doğrulama sistemlerini güçlendirmesini zorunlu kılıyor ve ihlaller için şirketlerin küresel gelirlerinin %10’una kadar ceza almasını öngörüyor.
İngiltere Teknolojiden Sorumlu Bakan Yardımcısı Peter Kyle, BBC’ye verdiği röportajda, 16 yaş altına sosyal medya yasağının “seçeneklerden biri” olduğunu vurguladı.
Dünyadaki diğer uygulamalar
Haziran 2023’te Fransa, sosyal medya platformlarına kullanıcıların yaşlarını doğrulama ve 15 yaş altındakiler için ebeveyn izni alınması zorunluluğunu getirdi.
Kurallara uymayan şirketlere küresel cirolarının %1’ine kadar ceza verilmesi öngörülüyor. Ancak Avrupa Birliği Komisyonu, bu yasanın AB hukukuna uygunluğunu bir yıldan fazladır inceliyor.
Norveç’
