Doğu Karadeniz’in yüksek kesimlerindeki uzun süre depolanan kar kütleleri, nükleer santrallerde kullanılabilecek ‘ağır su’ üretiminde önemli bir potansiyel barındırıyor. Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Fatma Gültekin, Kaçkar Dağları’nı işaret ederek, “Ağır sular her yerde bulunmaz, kıymetlidirler. Yapılan son araştırmalar, birikmiş ve yıllanmış kar ve buz kütlelerinde ağır su miktarının daha fazla olduğunu göstermektedir” dedi.
Doğu Karadeniz’in zengin flora ve faunası, yüksek rakımlı zirvelerinde birçok endemik bitki türünü barındırıyor. Ayrıca, bu dağların uzun süre depoladığı kar ve buz kütlelerinin içerisinde, nadir bulunan döteryum izotopu yoğunluğuna sahip ağır sular bulunuyor. Tatlı su ve yer altı kaynaklarında az miktarda bulunan ağır sular, kar, deniz ve göl sularında daha sık rastlanıyor. Uzmanlar, özellikle Türkiye’nin eşsiz doğal güzelliklere sahip Kaçkar Dağları’ndan eriyen kar ve buz sularında yüksek potansiyel taşıyan ağır suyun korunmasının bilimsel ve stratejik açıdan önemli olduğunu vurguluyor.
‘HER YERDE BULUNMAZLAR’
KTÜ Jeoloji Mühendislik Fakültesi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Fatma Gültekin, ağır suyun kimyasal yapısına dair açıklamalarda bulundu. Gültekin, “Normal sular, birbirinden farklı hidrojen ve oksijen atomlarından oluşuyor. Hidrojen 2 olduğunda ağır su meydana geliyor. Aynı durum oksijen için de geçerli; oksijen 16 yerine 18 olduğunda yine ağır su oluşur. Tüm bu kaynakların kökeni yağışlardır. Meteorik sular, kar ya da yağmur olarak yeryüzüne düşen sulardır. Ağır sular nadir bulunur ve kıymetlidir. Son araştırmalar, birikmiş kar ve buz kütlelerinde ağır su oranının yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Bu sular, çeşitli işlemlerle nükleer santrallerde, reaktörlerde ve sağlık alanında kullanılmaktadır” şeklinde konuştu.
‘POTANSİYEL DEĞERLENDİRİLMELİDİR’
Kaçkar Dağları’nın kar ve buz kaynaklarının ağır su potansiyeline sahip olabileceğini belirten Prof. Dr. Gültekin, “Rize’deki Kaçkar Dağları yılın büyük bir bölümünde karla kaplıdır. Birikmiş kar kütleleri ve buzullar bu bölgededir. Bu kaynaklardan boşalan sular, diğer yağış sularına göre daha fazla ağır su içerebilir. Buralardan çıkan kaynakların ağır su üretimi için potansiyel oluşturduğunun altını çizmek gerekir. Ancak şu ana kadar bu konuda herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Bu kaynaklar, belirli zaman dilimlerinde ulaşılamayan akarsuları besliyor. Ağır su içerikleri araştırılmalı ve bu potansiyel değerlendirilmeli. Ağır su, mevcut kaynaklarımızın işlenmesiyle elde edilebilir ve içilmesi açısından bir sakınca arz etmemektedir” ifadelerini kullandı.
