Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Alparslan Şahin, demans, Alzheimer ve Parkinson hastalıkları üzerine yaptığı uzun yıllar süren çalışmalara dikkat çekti.
Kendisi, belli bir yaşın üzerindeki unutkanlığın normalleşmesinin doğru bir yaklaşım olmadığını vurguladı. “Yaşlı insanların bunama yaşaması sıradan bir durum olarak görülüyor. Bu anlayış çoğu toplumda yaygın bir yanlış. Son yıllarda Alzheimer derneklerinin çalışmalarıyla bu görüş azalmış olsa da hâlâ devam ettiğini görüyoruz” şeklinde konuştu.
Unutkanlık yaşayan bireylerin genellikle klinik başvurularını göz ardı ettiğini belirten Şahin, hastalara konulan tanılar sonrasında ilaç uyumsuzluklarının sıkça görüldüğünü ifade etti: “Hastalar çoğunlukla ilaç kullanmaktan kaçınıyor veya kullansalar bile tedaviyi yarıda bırakıyorlar. Oysa bu ilaçlar genellikle yaşam boyu kullanılmalı. Tanı konulan hastaların yalnızca yüzde 30-40’ı ilaçlarını düzenli bir şekilde kullanıyor. Bu ise kabul edilebilir bir durum değil. Koruma yöntemlerine gelince, yüzde 100 koruyucu bir faktör yok. Sosyal bir yaşam sürmek, beslenmeye dikkat etmek, okuma yazma alışkanlıkları ve hobi edinmek koruyucu unsurlar olarak öne çıkıyor. Ayrıca hipertansiyon ve diyabet gibi diğer sağlık sorunlarının da iyi şekilde yönetilmesi gerekiyor; bu durum hastalığı önleyebilir veya belirtileri hafifletebilir.”
Alzheimer hastalığının tedavisi ile ilgili olarak, 2000’li yılların başlarından itibaren bazı ilaçların kullanılmakta olduğunu, ancak bu ilaçların etkilerinin sınırlı olduğunu belirten Şahin, Amerika Birleşik Devletleri’nde yeni onaylanan iki ilacın olduğunu ifade etti. “Bu ilaçlar, hastalığın fizyopatolojisine müdahale ederek durdurma potansiyeli taşıyordu. Ancak hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda alınan iyi sonuçlar, insana uygulandığında aynı etkiyi göstermedi. FDA bu ilaçları onayladı ancak etki oranları yaklaşık yüzde 30 civarında. Fiyatları da oldukça yüksek. Zamanla farklı ilaçların piyasaya sürülmesiyle fiyatların düşmesi bekleniyor. Bizim de katıldığımız FAZ 2, FAZ 3 çalışmaları sürüyor. Türkiye’de bir firma Bakanlığa başvuruda bulundu, sonuçlarını bekliyoruz. Ancak onaylanıp onaylanmayacağı belirsizliğini koruyor.”
AKTİF YAŞAM BEYNE VE KALBE YARARLI
Prof. Dr. Hüseyin Alparslan Şahin, Alzheimer hastalığından korunmak için bazı önerilerde bulundu. “Kalbimize iyi gelen şeyler beynimiz için de faydalıdır. Düşük kolesterol içeren besinlerle beslenmek, Akdeniz tipi diyet uygulamak, spor yapmak ve sosyal etkinliklere katılmak beynin sağlığını olumlu yönde etkiler. Tüm bunları genç yaşlarda gerçekleştirmek oldukça önemlidir. 60-70’li yıllarda başlayacak olursanız, bu önlemlerin etkisi daha az olacaktır. 20’li yaşlarda ve daha genç yaşlarda başlamanız durumunda koruyuculuğunuz daha fazla olur. Omega 3, ginkgo biloba, ceviz gibi gıdalar ise yapılan çalışmalarda belirgin bir yarar göstermemiştir.”
“AİLEDE VARLIĞI RİSKİ ARTIRIR”
Unutkanlık durumunun mutlaka değerlendirilmesi gerektiğini belirten Şahin, “Her unutkanlık bir demans başlangıcını ifade etmez, ancak değerlendirilmeli ve ciddiye alınmalıdır. Ailede Alzheimer hastası bulunması riski artırabilir. Genetik geçiş oranı yüzde 3-5 civarında; ancak ailevi bir öykü bulunuyorsa, özellikle birinci derece akrabalar arasında Alzheimer hastalığı varsa
