AA muhabiri, 25 Nisan Dünya Sıtma Günü vesilesiyle Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) en son verilerini derlemiştir.
Dişi anofel cinsi sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan bir parazitten kaynaklanan sıtma, DSÖ tarafından “tedavi edilebilir ve önlenebilir bir hastalık” olarak tanımlanmaktadır.
Aynı zamanda “malarya” olarak bilinen bu hastalığın belirtileri arasında ateş, titreme, baş ağrısı, yorgunluk, ciltte ve gözlerde sararma, nöbetler ile nefes darlığı gibi etkiler yer almaktadır.
DSÖ’nün geçen yıl Aralık ayında yayımladığı “2024 Dünya Sıtma Raporu”na göre, 2023 yılında dünya genelinde 263 milyon sıtma vakası tespit edilmiş ve hastalık sebebiyle 597 bin birey hayatını kaybetmiştir.
Sıtmanın en çok etkilendiği grup olan 5 yaş altı çocuklar, dünya genelindeki sıtma ölümlerinin yaklaşık yüzde 76’sını oluşturmaktadır.
TÜM VAKALARIN YAKLAŞIK YÜZDE 94’Ü AFRİKA’DA
Küresel ölçekte toplam vakaların yaklaşık yüzde 94’ü ve ölümlerin yüzde 95’i Afrika’da kaydedilmiştir. 2023 yılı itibarıyla Afrika’da 246 milyon bireye sıtma teşhisi kondu.
Dünyadaki vakaların yarısından fazlası, sıtma salgınının en yoğun olarak yaşandığı Nijerya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Uganda, Etiyopya ve Mozambik’te ortaya çıkmıştır.
Afrika’da, orta ila yüksek bulaşma riskine sahip 33 ülkede 2023 yılı içinde tahminen 12,4 milyon hamile kadının sıtmaya yakalandığı bildirilmiştir. Sıtma nedeniyle düşük doğum ağırlığına sahip bebeklerin doğumlarının yaklaşık 551 bini, gebelere yönelik özel müdahalelerle engellenmiştir.
Amerika kıtalarında, toplam vakaların yaklaşık yüzde 77’si Brezilya, Kolombiya, Venezuela ve Bolivya’da görülmüştür. Arjantin, Belize, El Salvador ve Paraguay ise çok az vaka kaydedildiği için “sıtmadan arındırılmış” kategorisine alınmıştır.
Doğu Akdeniz bölgesinde görülen vakaların yüzde 35,2’lik kısmı Afganistan ve Pakistan’da ortaya çıkmaktadır. Ancak Sudan’daki güvenlik problemleri, Yemen’deki veri akışındaki zorluklar ve Somali’deki veri kalitesiyle ilgili sorunlar nedeniyle bu ülkelerle ilgili güvenilir verilere ulaşılamamaktadır.
2023 yılı itibarıyla, Cibuti, Pakistan, Sudan ve Yemen dışında diğer bölgelerde sıtma kaynaklı ölüm bildirilmemiştir.
Avrupa’da ise 2015 yılından bu yana hiç kimseye sıtma tanısı konulmamıştır.
Dünya genelindeki sıtma vakalarının yüzde 1,5’i Güneydoğu Asya’da kaydedilmektedir ve bu bölgedeki teşhislerin yarısı Hindistan’da gerçekleşmiştir.
ÖNLEM VE TEDAVİ
DSÖ, sıtmanın bulaşma riskinin yüksek olduğu bölgelerde parazit taşıyan sivrisineklerden korunmak için ilaçlı cibinliklerin kullanılmasını, sıtma şüphesi halinde sağlık kuruluşlarına başvurulmasını ve tedavi sürecinde sıtma aşılarının kullanılmasını önermektedir.
Sıtma salgını yaşayan ülkelerde, 2019 yılından bu yana DSÖ’nün önderliğinde Küresel Aşı ve Bağışıklama İttifakı (GAVİ) ile AIDS, Tüberküloz ve Sıtma ile Mücadele Küresel Fonunun sağladığı finansmanla aşı uygulamaları gerçekleştirilmektedir.
Ekim 2023 itibarıyla, DSÖ
