Rusya-Ukrayna Savaşı’nın üçüncü yılı tamamlanırken, ABD Başkanı Donald Trump ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Ukrayna’nın yeraltı kaynaklarının paylaşımına yönelik bir anlaşmaya imza attı.
Hazırlanan taslak anlaşmaya göre ABD ve Ukrayna, mineraller, hidrokarbonlar ve diğer çıkarılabilir kaynaklardan elde edilen gelirleri toplamak ve yeniden yatırmak amacıyla bir “Yeniden Yapılanma Yatırım Fonu” oluşturmayı planlıyor. Bu fon, Ukrayna’nın işletme giderleri hariç, çıkarılan madenlerin net gelirinin yüzde 50’sini içerecek şekilde katkıda bulunulmasını öngörüyor. ABD ise, doğal kaynakların kullanımından elde edilecek 500 milyar dolarlık potansiyel geliri talep etmekten vazgeçmiş durumda.
Reuters’a konuşan kaynaklar, taslak anlaşmanın detaylarına dair bilgi vererek, ABD’nin güvenlik garantileri veya silah akışının devamı hakkında bir taahhütte bulunmadığını belirtti. Bununla birlikte, ABD’nin Ukrayna’nın ‘özgür, egemen ve güvenli’ olmasını arzuladığı kaydedildi. Gelecek silah sevkiyatlarına dair planların ise hâlâ masada olduğuna vurgu yapıldı.
Ukrayna’da hangi madenler var?
Dünya çapında “nadir hammaddelerin” yaklaşık yüzde 5’inin Ukrayna topraklarında bulunduğu düşünülüyor. Elektrikli araç bataryalarında kullanılan grafit rezervinin büyüklüğü ise 19 milyon ton olarak tahmin ediliyor.
Avrupa’daki lityum rezervlerinin üçte biri Ukrayna’da yer alıyor. Lityum, mevcut batarya teknolojilerinin temel bileşenlerinden birini oluşturuyor.
Ukrayna, silah, rüzgar türbini, elektronik ve günümüz teknolojisinde kritik öneme sahip diğer ürünlerin üretiminde kullanılan nadir toprak metalleri açısından da zengin bir kaynağa sahip.
Rusya’nın üç yıl önceki saldırısından önce, Ukrayna dünya genelinde titanyum üretiminin yüzde 7’sini gerçekleştiriyordu. Bunun yanı sıra, lityum ve titanyum gibi kritik elementler ile milyarlarca dolar değerinde kömür, gaz, petrol ve uranyum yataklarına sahiptir.
Trump ne diyor?
Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’nin Washington’a gelerek “çok büyük bir anlaşma” imzalayacağını duyurdu ve “Amerikan vergi mükellefleri paralarını geri alacaklar.” ifadelerini kullandı.
Trump, anlaşma ile Ukrayna’nın “savaşmaya devam etme hakkı” elde edeceğini belirtmesine rağmen, ABD’nin asker göndermeye devam edip etmeyeceğini açıklamadı.
Müzakereleri yürüten Ukrayna Başbakan Yardımcısı Olha Stefanishyna ise Financial Times’a verdiği demeçte, anlaşmanın “resmin sadece bir parçası” olduğunu ifade etti. ABD yönetiminden bunun daha büyük bir durumun parçası olduğuna dair birçok kez bilgi aldıklarını kaydetti.
ABD Başkanı, çatışmayı sona erdirecek bir anlaşmaya varılmasının ardından Ukrayna’ya bir tür barış gücü askeri ihtiyacı olacağını söyledi. Ancak Moskova, NATO güçlerinin konuşlandırılmasını kabul etmeyi reddetti.
Bazı Avrupa ülkeleri, özellikle Birleşik Krallık, Ukrayna’ya barış gücü göndermeye istekli olduklarını ifade etti. Trump, Moskova’nın bu tür barış güçlerini kabul edebileceğini öngörse de, Kremlin bu iddiayı yalanladı.
Ayrıca, Trump, Zelenskiy’i hızlı bir barış anlaşması yapması ya da ülkesini kaybetmekle tehdit ettiği “sevilmeyen bir diktatör” olarak nitelendirdi. Ukrayna lideri ise Trump’ı bir “dezenformasyon balonu” içinde yaşayan biri olarak tanımladı.
Ne olmuştu?
Washington, Ukrayna’nın 500 milyar dolarlık doğal zenginliği üzerinde hak iddia etmişti. Ancak Zelenskiy, bu anlaş
