Suriye’de Beşar Esad yönetiminin ve Baas Partisi’nin devrilmesinin ardından geçici yönetim, ülkedeki siyasi ve askeri yapıyı köklü bir şekilde değiştirecek bir dizi önlem aldı. 8 Aralık’ta Şam’a giren muhalif grupların Esad’ı Moskova’ya kaçmaya zorlamasıyla Baas Partisi resmen feshedildi. 50 yılı aşkın bir süredir Suriye’yi yöneten bu yapının sona ermesi, tarihi bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
Yeni yönetimin attığı adımlar, sadece Baas Partisi’nin kapatılmasıyla sınırlı kalmadı. Ülkedeki tüm silahlı gruplar da feshedilerek, bu yapıların resmi devlet kurumlarına entegre edilmesi hedefleniyor. Bu gelişmeler, Suriye’nin siyasi ve askeri sahnesinde kapsamlı bir yeniden yapılanmanın başlangıcını işaret ediyor.
Geçici devlet başkanı olarak atanan Ahmed el-Şaraa, 2012’de kabul edilen anayasayı askıya alırken, ülkenin geleceği için yeni bir yönetim modeli oluşturma görevini de üstlenmiş oldu.
Devlet haber ajansı SANA’ya göre, geçici hükümet sözcüsü Hassan Abdel Ghani, “Tüm askeri yapılar dağıtıldı ve devlet kurumlarına entegre edilecek” açıklamasında bulundu. Aynı zamanda, Esad’ın ordusu ve istihbarat birimlerinin yanı sıra Baas Partisi’nin tamamen feshedildiği belirtildi.
Baas Partisi’nin Çöküşü: Tarihsel Süreç ve Kaçınılmaz Son
Arap Sosyalist Baas Partisi, 1947 yılında Miçel Eflak ve Salah el-Din el-Bitar tarafından ortaya konan pan-Arap milliyetçisi ve sosyalist bir hareket olarak kuruldu. Irak’ta da etkin olan parti, zamanla Suriye ve Irak’ta askeri diktatörlükler oluşturarak otoriter bir yapıya dönüştü.
Suriye’de Baas Partisi’nin yükselişi 1963’teki askeri darbeyle başladı. Aynı yıl Irak’ta da Baasçılar iktidarı ele geçirdi. 1966’da Salah Cedid ve o dönemin Baasçı generali Hafız Esad, parti içinde gerçekleştirdikleri darbe ile Eflak ve el-Bitar’ı saf dışı bıraktı.
1970 yılında Hafız Esad, bir kez daha darbe yaparak partinin ve ülkenin mutlak hâkimi haline geldi. Oğlu Beşar Esad, 2000 yılında babasının ölümünün ardından iktidarı devraldı ve 2024 yılına kadar ülkeyi yönetti. Ancak, 2024’te muhalif güçlerin hızlı ilerleyişine karşılık Esad, Moskova’ya kaçmayı tercih etti.
Baas Partisi’nin Suriye’deki 61 yıllık iktidarının sona ermesi, geçiş sürecinin en önemli sembollerinden biri haline geldi. Esad’ın Moskova’ya kaçmasının ardından muhalif gruplar, Baas Partisi’nin ofislerini ele geçirerek parti bayraklarını ateşe verdi.
Radikal bir otoriter yönetim tarzı ile tanınan Baas Partisi, uzun yıllar muhalefeti bastırdı, kitlesel tutuklamalara imza attı ve birçok insanın hayatını kaybetmesine neden oldu.
Washington merkezli Arap Merkezi’nden kıdemli analist Radwan Ziadeh, alınan kararların “Suriye’de iktidarın sivillerin eline geçişinin başlangıcı” olduğunu vurguladı.
Araştırmacı Elia Ayoub ise, “Baas Partisi’nin Suriye’de bir geleceği yoktu” şeklinde yorumda bulundu.
Heyet Tahrir el-Şam (HTS) Neden Feshedildi?
Suriye’deki iç savaş, Esad’a karşı birleşen muhalif grupların zamanla bölünmesi ve radikalleşmesiyle karmaşık bir hal aldı.
Bu gruplardan biri olarak bilinen
