İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde güvenlik tehditlerinin yanı sıra yeni bir sorun daha gündeme geldi. Çevrimiçi ticaret dünyasında fiyatların kişisel verilere dayalı olarak belirlenmiş olduğu ortaya çıktı.
KİŞİSEL VERİLER FİYAT BELİRLEMEDE KULLANILIYOR
“Gözetim fiyatlandırması” olarak tanımlanan bu uygulama, kullanıcıların tarayıcı geçmişi, konum bilgileri ve fare hareketleri gibi verilerin analiz edilmesi ile aynı ürün için farklı tüketicilere farklı fiyatlar sunulmasına olanak tanıyor.
PERAKENDECİLERİN ALGORİTMA TABANLI FİYAT AYARLAMALARI
ABD Federal Ticaret Komisyonu’nun (FTC) yayımladığı rapora göre, perakendeciler “aracı firmalar” ile iş birliği yaparak fiyatlarını algoritmic olarak ayarlıyor. Bu sistem, bir ürünün fiyatını sabit bir özellik olmaktan çıkarıp, tüketiciye özgü bir değişken haline getiriyor.
FİYATLANDIRMADA KULLANILAN TÜKETİCİ VERİLERİ
Raporda, bir ürünün fiyatı veya promosyonlarının, bireysel tüketiciyle ilgili veriler, alışkanlıklar, tercihler, konum, alışveriş zamanı ve kullanılan kanal gibi çeşitli faktörlere göre değişiklik gösterebileceği ifade ediliyor. Örneğin, yeni ebeveyn olarak profillendirilen bir tüketiciye, bebek termometrelerinin daha yüksek fiyatlı olanları arama sonuçlarında öncelikli olarak gösterilebilir. Ayrıca, kozmetik markalarının cilt tipine ve tonuna dayalı olarak farklı promosyonlar sunabileceği de dikkat çekilen noktalar arasında yer alıyor.
HAKSIZ REKABET ENDİŞESİ
Eski FTC Başkanı Lina M. Khan, “FTC, gözetim fiyatlandırması uygulamalarını araştırmaya devam etmelidir çünkü Amerikalılar, hangi fiyatları ödemek için kendi özel verilerinin nasıl kullanıldığını ve bu firmaların aynı ürün veya hizmet için farklı kişilerden farklı fiyat talep edip etmediğini bilmek hakkına sahiptir” şeklinde açıklama yaptı. FTC, gözetim fiyatlandırması konusunda tüketici deneyimlerini değerlendiriyor ve bu uygulamaların potansiyel olarak rakipler üzerinde haksız avantaj sağlayıp sağlamadığına dair iş dünyasından geri bildirim istiyor. Türkiye’de benzer bir sistemin kullanılıp kullanılmadığına dair ise herhangi bir bilgi mevcut değil.
